MERKATU BELTZA

 MERKATU BELTZA

Merkatu beltz batean, legez kanpoko ekoizpena edo banaketa duten ondasunak eta zerbitzuak trukatzen dira. Zenbait produkturen debekuaren ondorioz, hori eskatzen dutenek legez kanpoko merkatuetara (merkatu beltzetara) soilik jo dezakete produktu horiek erosteko. Kalkulu batzuen arabera, merkatu beltza munduko barne-produktu gordinaren (BPG) % 2 baino gehiago da. Hala ere, beste batzuek diote zifra askoz altuagoa dela. Merkatu beltzeko ondasun eta zerbitzu bereizgarrienetako batzuk honako hauek dira: botikak, drogak, organoak, armak, prostituzioa, dibisak eta copyrighta duten produktuak.

Merkatu beltzaren arazoak

Erositako produktua arriskutsua izan daiteke kontsumitzailearentzat: batez ere sendagaien eta drogen kasuan, lege-kontrolik ez dagoenez eta justiziara jo ezin denez, kontsumitzaileak ez daki zehazki zer ari den kontsumitzen. Horrek arriskuak dakartza osasunerako, dela espero zuena saldu ez zaiolako (substantzia adulteratuak), dela haren erabilerari buruzko informaziorik ez duelako.

Produktua legez kanpoko beste jarduera batzuetarako erabil daiteke: armen kasuan, adibidez. Armen merkatu beltz bat dagoenean, ez dago armen jabe guztien erregistrorik. Horrek esan nahi du ez dagoela informazio guztia arma horiekin egindako delituak prebenitzeko eta ikertzeko.

Prezioak altuak dira: ekoizleak arrisku gehiago hartzen ditu bere gain legez kanpoko jarduera delako, eta prezioak altuak dira. Gainera, kontsumitzaileek, premiaz behar izanez gero, produktuak erosteko delinkeak egin ditzatela sustatzen dute. Batzuetan, ordea, baxuagoak izan daitezke. Adibidez, imitazio-merkatuetan.

Indarkeria arriskua areagotu egiten da: Legetik kanpo dagoenez eta epaiketa batean euren liskarrak desegin ezin dituztenez, merkatu beltz bateko saltzaileek bortizki egin diezaiokete aurre. Arrisku hori ikusten da, batez ere, droga-trafikoaren kasuan.

Produktu eta zerbitzu jakin batzuk legeztatzea desabantaila horiek ezabatzean oinarritzen da, eta, beraz, bai ekoizlea bai kontsumitzailea babestuago eta egoera hobean daude.

Ondorioz, kanbio-tasa errealean aldaketarik badago, merkatu ofizialetan aldatzeak trukearen zatiren batean eragin negatiboa izango du. Kaltetutako aldeak merkatu beltzean dibisak trukatu ditzake (legez kanpokoa bada ere), tratu onuragarriagoa bilatzeko.