Istiluak piztu dira nekazarien protestetan Indian

Istiluak piztu dira nekazarien protestetan Indian

Indiako errepublikaren egunean, bertako nekazariek manifestazio bat deitu zuten, beraien egoera zein den kaleratzeko. Manifestazio hartan, nekazariek istiluak izan zituzten poliziekin. Nekazariek merkatuaren liberalizazioa eskatzeko deitu zuten manifestazioa, hau da, merkatua libre uztea eta beraiek nahi dituzten negozioak egitea. Nekazariak hilabete batzuk daramate merkatuaren liberalizazioa eskatzen eta horretarako manifestatzen, baina azken egunetakoak izan dira okerrena. Manifestazioak berez baketsuak izateko deituak zeuden, baina azkenean poliziarekin istiluak izaten bukatu dute. Gainera, greba orokor bat ere izan da arrazoi berberagatik, eta azkenean ematen du nekazariek nahi dutena lortu dutela. Arau berri horrekin, nekazariek gobernuaren inolako kontrolik gabe beraien erosleei edozer gauza saltzeko aukera izango dute, eta bakoitzak bere dirua garbi irabazteko aukera, beti ere produktua legala den bitartean.

Nekazariek nahi dutena ez da poliziarekin istiluak izatea, beraiek nahi dituzten negozioak  eta bakoitzak bere dirau irabaztea da, eta ez gobernua beti mugimenduen menpe egotea. 

Elon Musk, munduko pertsonarik aberatsena eta zientzilari eta magnate polemikoena

        Ziur nago bere izena gutxienez entzun duzula, interneten bilatu duzula, edo, seguruenera, badakizu nor den. Nola ez duzu jakingo, PayPal sortu zuen gizona da, Teslaren jabea (existitzen den auto elektrikoen enpresarik handiena, lehena), baita SpaceX-ena ere, azken urte honetan errekorrak hautsi dituen enpresa aeroespaziala, honekin mision imposibleko hurrengo filma grabatuko du, eta lehen aldiz, gizakiak Martera bidaliko ditu (zin egin du sei urte barru egingo duela). Horrez guztiaz gain, magnate honek proiektu asko sortzen ditu, adibidez, eguzki elektrizitateko enpresa handiena. Neuralink ere berritzaileenetako bat da. Txip neuronal bat da, eta, hasiera batean, mugikortasun osoa emango die muga edo desgaitasun fisiko guztiak dituzten pertsonei, baina harago ere badoa; zure spotify gustuko playlist hori zure garunean erreproduzitu ahal izango da, eta une oro ikusten duzun guztia grabatu ahal izango duzu, "Black Mirror" telesail futuristaren bigarren denboraldiko kapitulu hartan bezala. Agian, sareetan pertsonaia polemikoa izateagatik ere ezagutuko duzu, argitaratzen duen tweet bakoitza berehala bihurtzen baita trending topic; edo duela egun gutxi Jeff Bezos enpresari handiari lasterketan aurreratu diolako, eta orain Musk gaztea, ofizialki, munduko gizonik aberatsena da, bai, beste edozein baino gehiago, mundialki maitatua den Amancio Ortega eta Jeff Bezos baino aberatsagoa da. 

        Elon Musk pertsonaia bereziaren proiektuak eta aurrerapenak aipatu nahi ditut artikulu honekin. Elon Musk azken urte honetan gehien hitz egin den pertsonetako bat da, eta hala izango da; hitza ematen dizuet. Tesla auto elektrikoen enpresarik handiena da, eta horrekin lotutako guztian baitan ere erregea da. Eraikin erraldoiak dituzte (gigafrabrikak deitzen dituzte), Teslari bakarrik eskainiak. Munduko auto elektrikorik azkarrena dute. Tesla enpresa bizirik mantentzen da marketinari eta burtsako akzioei esker, enpresa zenbaki gorrietan egongo litzateke horregatik ez balitz. Hyperloop Musken beste proiektu handi bat da, munduko tren azkarrenen eta futuristenen enpresa. Hodi gardenen barruan doaz eta presio-airearekin funtzionatzen dute. Jarri dute bat gure herrialdean. Hona hemen erabili duzuen bat: PayPal. Bai, hau ere Muskena da, ordainketa modu erabat segurua eta interesik gabea da, bitartekari moduan funtzionatzen du eta erabateko diru-itzulketa bermatzen du iruzur bat edo antzeko zerbait gertatuz gero. Solar City lehen aipatu dudan enpresa da, funtsean, eguzki-energiako enpresa handienetako bat. SpaceX momentuko eta etorkizuneko enpresa aeroespazialik garrantzitsuenetako bat da; izan ere, aipatu dudan bezala, 2020an gauza handiak egin ditu, errekor handiak egin ditu, eta urte batzuen buruan gizakiak Martera bidaliko dituzte, eta hil aurretik gizakia beste planeta batzuetan bizi dela ziurtatzea da bere asmoa. Baina Musken proiektuak ez dira beti onartuak izan jakina; adibidez, jende askok sistema asteroidalaren proiektua atzera botatzen ari du, bere asmoa, espazioan armiarma moduko bat eratzen duten hainbeste asteroide orbitan jartzea da, planetako toki guztietara ahalik eta konexio onena iristea ziurtatzeko. Sinesteko zaila bada ere, izar iheskor hauetako milaka eta milaka orbitan daude. Hona hemen gaiari buruzko bideo interesgarri bat, eta zergatik hau ez den Hegoafrikako zientzialariaren (Elon Musken) aurreko ideiak bezain ideia ona: https://www.youtube.com/watch?v=G6A_Zh7lpoM . Azkenik, zenbait bitxikeria aipatzea gustatuko litzaidake, bat, Elonen semeak oso izen berezia duela, x æ a-12 deitzen da, zientziarekin zerikusia duten hainbat gauzari erreferentzia egiten diena, eta, oker ez banago, planeta baten izena da. Era berean, gustatuko litzaidake aipatzea elkarrizketa batean Muski marihuana kalada bat eskaini ziotela, eta hura onartzean nabarmen jaitsi zirela haren ekintzak: https://www.youtube.com/watch?v=adVbaJp6n6c .

COVID-EK HOTELEAN GAUALDIAK HONDORATU DITU ESPANIAN 2020an %73,3

COVID-EK HOTELEAN GAUALDIAK HONDORATU DITU ESPANIAN 2020an %73,3 Gaualdiak lokalak Espanian jarrita daudenak hondoratu egin ziren 2020an %73,3 convid-aren inpaktu eta gero, geitxi egin ziren 91,6 milioi, 2019an 342,99 milioiren aldean, urteko tasa %0,9igo zenean, astelehenean Estatistukako Institutu Nazionalak (INE) jakinarazi zuen moduan.

Egoiliarrak egonaldiak jeitsi egin ziren 2020-rekin, %56,6 eta es egoiliarrak %81,7. Gualdien %42,0 maiatzetik irailera bitartean kontzentratu zen %-26,8ko aldakuntzarekin 2019ko aldi beraren aldean.

Autoen murrizketak eta debekua Bartzelonan

 Kaixo, Iulen garayalde nahiz eta gaurkoan kotxeekin bartzelonan gertatzen ari denari buruz hitz egingo dut. 

Hiri kondaleko mugikortasun-araudi berriak gehien kutsatzen duten ibilgailuen trafikoa mugatzen du. 2020ko urtarrilaren 1etik ezin dira sartu emisio baxuen eremuan.Bartzelonara joan behar baduzu, jakin behar duzu errespetu gutxien duten ibilgailuak, hau da, Trafikoko Zuzendaritza Nagusiaren (DGT) etiketa ez dutenak, ezin direla Bartzelonako erdigunera sartu, urtarrilaren 1etik aurrera. Gogora dezagun bereizgarrirako eskubiderik ez duten ibilgailuak 2000. urtea baino lehen matrikulatutako gasolinazko motorrek eta 2006. urtea baino lehenagoko dieselek bultzatutakoak direla.

Nahiz eta Madril Erdialdean egin zen bezala jokatzen ari den, Bartzelonako emisiorik gabeko eremu honek bere ezaugarri propioak ditu. Adibidez, neurria lanegunetan da eraginkorra, hau da, astelehenetik ostiralera 07: 00etatik 20: 00etara; beraz, kutsatzaileenak diren ibilgailuek aukera dute asteburuan hiri kondalera sartzeko.

Nolakoak dira zigorrak?

Apirilera arte, baimendu gabeko sarbideek ez dute inolako ondoriorik izan, agintari egokien abisu batetik harago, eta adierazi dute ezin dela sartu isurketa Txikien Eremuan ibilgailu mota horrekin. Probaldia amaitu ondoren, zehapenak eraginkorrak izaten hasi dira, eta mota hauetan zenbatu dira:

Arinak: 3,5 tonako BGM duten motorrak, autoak eta furgonetak baimenik gabe sartzea. Zigorra 200 eta 499 euro artekoa da.

Larriak: autobusen, edukiera handiko furgoneten eta kamioien baimenik gabeko sarbideak. 500 eta 999 euro arteko isunekin kitatzen da.

Oso larriak: kutsaduraren aurkako protokoloa aktibatuta, zehapen arinak larriak izango dira, eta oso larriak, 1.000 eta 1.803 euro artekoak.

Zein ibilgailu sar daitezke?

Mugikortasun urriko pertsonentzako ibilgailuak, medikuak, lehentasunezko ibilgailuak, hala nola anbulantziak, polizia, babes zibila edo suhiltzaileak, araudia betetzetik salbuetsita daude, eta inolako murrizketarik gabe sar daitezke emisioen bajen gunera. Bestalde, garraio- eta merkantzia-ibilgailuek, hala nola autobusek eta kamioiek, urtebeteko luzapena izango dute, enpresek gutxiago kutsatzen duten ibilgailuetara aldatzeko neurri gisa.

Eskerrikasko eta espero dut gustatu izana.

BITKOINA, ZER DA?

 Kaixo, Iulen garayalde naiz, eta gaur Bitcoini buruz hitz egitea gustatuko litzaidake. Nahiago nuke bitcoinaren xehetasunak baino bitkoina zer den esplikatzea; izan ere, gaur egun jende askoren hizketagai da, eta jende askok ez daki nola funtzionatzen duen. Beraz, zer da bitcoina? 

Bitkoina 2008an sortu zen kriptotxanpona da, Satoshi Nakamoto ezizenarekin ezagutzen den entitate batek sortua. Satoshik erreferentziazko aplikazioaren iturburu-kodean lan egin zuen beste garatzaile boluntario batzuekin batera 2010eko abendura arte, orduan bere jarduera publikoa amaitzea erabaki zuelarik. Bitcoin eta tokiko monetaren arteko trukeak lineako plataformen, aurrez aurreko topaketen eta kutxazain automatiko espezializatuen bidez egin ohi dira.

Ordainketa gisa bitcoinak onartzen dituzten pertsonen eta enpresen artikuluak erosteko edo saltzeko erabil daiteke, baina dibisa tradizionaletatik oso desberdina da, batez ere ez delako existitzen diru fisiko gisa.

Egia da gauzak ordaintzeko erabil dezakezula, baina hori ez da oso ohikoa, eta jendeak dirua gordetzeko erabiltzen du, inflazioak kaltetu ez dezan. Jende askok, halaber, burtsan saltzen eta erosten ditu haren akzioak, balioa handitze aldera. Gainera badago pertsona bat, 7000 €bitcoinean edukitzetik (gaur egun 200.000.000 €) irabazi dituela bitkoinarekin.. Hala ere, bitcoineko tradinga ez da erraza jende askok egiten duelako eta balioa ezegonkorra delako

Eskerrikasko eta espero dut ulertua izana eta gustatu izana.

Iulen Garayalde

Gas naturalaren prezioa bikoiztu da Espainian

GAS NATURALAREN PREZIOA BIKOIZTU DA ESPAINIAN ETA

EUROPAKO ALTUENA BEZALA KOKATU DA

Espainia da Europako gas naturalaren preziorik garestiena duen herrialdea: 31,82 euro/MWh, Italian 27 euro eta Erresuma Batuan 25 euro dira. Eskariaren tirakadaren ondorioz, lehen eguneko posizioak ez du aldaketarik izango (atzoko laugarren asteko errekorra astebete baino gutxiagoan hautsi zen), eta egoera hori urtarrilaren 14ko hotz-boladaren aurretik arintzea espero da.

MIBGAS % 5,4 igo zen atzo, Asian gertatzen ari dena islatuz. Asian, beste olatu hotz eta pizgarri ekonomiko batzuek aurrekaririk gabeko mailara eraman dute eskari-maila, eta tentsio handia eragin dute. Gerokoen merkatuan otsailean. Japonian, Energia Elektrikoaren Enpresen Federazioak elektrizitatearen kontsumoa arrazionalizatzea eskatu zuen eskaria asetzeko eta energia mozketen oldearen beldur izan ziren. Argindarraren prezioak maximo historiko batera iritsi dira eta gas natural merkatua hornitzeko GNL ontziak erostea bilatzen dute.

Kasu honetan, gas likidotuaren prezioa Asiako mailarik altuenera iritsi zen atzo, 58 euro/MWh baino gehiago, aurreko egunarekin alderatuta ia % 20ko igoera izan zuez. Epe luzerako kontratuak murriztu ondoren, gure merkaturatzaileak hazkunde handi horiek gas naturalaren Espainiako merkatura eraman zituen otsailean, GNLko 600 zisterna-ontzi baino gehiagoren lehia globalaren alde lehiatzeko.

https://www.eleconomista.es/empresas-finanzas/noticias/10988295/01/21/El-precio-del-gas-natural-se-dobla-en-Espana-y-se-situa-como-el-mas-alto-de-Europa.html 

Applek orain Estatu Batuetako ekonomiaren ia %10 balio du

 

Applek orain Estatu Batuetako ekonomiaren ia %10 balio du

New Yorkeko Balore Burtsan burtsa-eguna hasi eta bi ordura, Appleren burtsa-kapitalizazioa US$2 bilioi izatera iritsi zen, eta marka hori lortu zuen Estatu Batuetako burtsan zerrendatutako lehen konpainia bihurtu zen.

Konpainiaren tituluak US$467,77 eurora iritsi ziren akzioko; une honetan US$467,22 kodean kotizatzen dira eta burtsako kapitalizazioari eusten diote. Apple izan zen 2018ko abuztuan US$1 bilioi balioa gainditu zuen lehen konpainia.

Merkatua Applek abuztuan US$2 bilioi gaindituko zituen zain zegoen, uztaila Saudi Aramcok baino balio handiagoarekin itxi ondoren, ordura arte munduko konpainiarik garestiena baitzen.

Urtean zehar, Appleren ekintzen balioa %59,2 igo da, eta iaz %120 baino gehiago.

2 bilioi dolarreko US$balioa lortzean, Estatu Batuetako Barne Produktu Gordinaren %9,3 da konpainia; US$21,43 bilioi ditu, eta Errusiako eta Espainiako BPGak baino gehiago balio du.

Urteko bigarren hiruhilekoan, Appleren irabazi garbiak US$11.253 milioikoak izan ziren, 2019ko epe berekoak baino %12 gehiago. Hirugarren hiruhileko fiskalerako, konpainiak US$44.738 milioiren onura ekarri zuen.

Bestalde, konpainiaren salmenta garbiak guztira US$59.685 milioi izan ziren 2020ko bigarren hiruhilekoan, %10,9ko hazkundearekin. Amerika izan zen Appleren merkatu nagusia, US$27.018 milioiko salmenta garbiekin, eta bere produkturik salduena iPhone-a izan zen, US$26.418 milioikoa.

"Negozioaren emaitza errekorrak direla eta, gailuetan instalatutako oinarri aktiboa maximo historikora iritsi zen gure segmentu geografiko guztietan eta produktu-kategoria nagusi guztietan. Akzio diluituaren ondoriozko irabazia %18 hazi zen, eta hiruhileko honetan US$16.300 milioiko kutxa operatiboaren fluxua sortu genuen, errekorra ekaineko hiruhilekoan bi metrikentzat", gehitu zuen bere garaian Luca Maestrik, Appleko finantza-zuzendariak.

Amazonek, Microsoftek eta Alphabetek ere burtsaren kapitalizazioa trilioi bat dolar baino handiagoa dute.

2020an hotel-inbertsioak behera egin zuten

 Hotel-inbertsioak % 60 baino gehiago egin zuen behera Espainian 2020an

Inbertsioaren zenbatekoa 960 milioi eurokoa izan da, eta 2.500 milioi eurotik gorakoa 2019an

CBRE (CBRE) higiezinen aholkularitzaren datuen arabera, Espainiako hotel-inbertsioa 960 milioi eurora iritsi zen 2020an, 2019ko 2.500 milioi euroak baino % 61 gutxiago. Osasun krisiak eragindako osasun baldintzek, nahiz eta aurtengo laugarren hiruhilekoko jarduerek 2021erako itxaropen handiagoak izatea eragin duten.

2020ko inbertsioa 77 hotel-aktiboren transakzioaren bidez gauzatu zen: 6.800 gela eta etorkizuneko 2.000 gela gehitu zitzaizkien eraikinei, orubeei eta saldutako proiektuei.

Jorge Ruiz Iberia hoteleko zuzendariak (CBRE, Espainia) adierazi duenez, 2020 "modu positiboan" hasi zen, eta horrek inbertsioa % 14 handitu zuen 2019ko lehen hiruhilekoarekin alderatuta. 2020rako, inbertsioen % 74 aktibo pertsonaletara bideratu dira. Inbertsioen zorroa eta zorroko aktiboak % 21etik % 26ra igo dira 2019an. Iaz, hiriko aktiboak aukeratu zituzten inbertitzaileen proportzioa handiagoa izan zen oporrak baino, eta 2020an, joera irauli egin zen, eta oporrak inbertsioaren % 61 izan ziren. Balearrak dira aurtengo helmuga nagusia, inbertsio osoaren % 34rekin, Bartzelona eta Kanariak ondoren, % 13rekin.

Laugarren postua Madril da, 2019ko inbertsio nagusia. Inbertsio handiena izan duen hotel-kategoria 4 izarreko hotelak dira, eta ondoren 5 izarreko eta luxuzko hotelak, horien inbertsioa 2019koa baino % 11 handiagoa izan baitzen. 3 izarreko hotelak bolumenaren % 9 izan ziren. Osasun krisia gorabehera, hamar hotel saltzeko aholkularitza zerbitzuak eman zituen, 120 milioi euro baino gehiago balio dutenak.

https://www.abc.es/economia/abci-inversion-hotelera-cayo-mas-60-por-ciento-espana-durante-2020-202101081222_noticia.html 

Saudi Arabiak petrolio gutxiago jarriko du merkatuan, prezioak egonkortzeko.

Riadek erabaki du egunean milioi bat upel gutxiago ekoiztea otsailan eta martxoan, erabaki hau bere borondatez hartu du.

Errusiak eta LPEE (Lurralde Petrolio Esportatzaile Erakundeak) petrolio gutxiago merkaturatzeko erabakia hartu zuten bilera batean, baina Arabia Saudik "borondatez" egingo du. Esan dutenez, egunero milioi bat upel gutxiago produzituko dituzte, eta argi adierazi dute COVID-19a dela eta merkatua ez dagoela oraindik bere normaltasun osoan.

Hala ere, murrizketaren saiakera Arabia Saudik bakarrik beteko du, Errusiak eta Kazajistanek 65.000 eta 10.000 upel gehiago merkaturatzen hasiko dira egunean. LPEE eta bere aliatuak adostasun batera iritsi dira eta diotenez, industria horren zaindariak dira eta horregatik Saudi Arabiak borondatezko murrizketa egingo du hurrengo bi hilabeteetan. 

Honen ondorioz, LPEEk abenduan iragarri zuen eskaintza handituko zuela baina azkenean ez, alderantziz, egunero 900.000 milioi upel gutxiago merkaturatuko ditu, eta hori bakarrik Saudi Arabiaren ekarpenez. Horrez gain, Riadek esan die bere alietuei buruarekin jokatu behar dutela izan ere COVID-19 a dela eta konfinamendu berriak eta segurtasun muga gehiago egin daitezke beste olatu bat gertatu daitekeelako. 

Liberalismoa (Kapitalismoa) ez da inoiz existitu

 Asko esaten ari da azkeneko urteetan, batez ere orain pandemia eta Covidaren arazoarekin, mundua eta merkatuak izoztutak daudela, kapitalismoa huts egin dela, Adam Smitheko eredu liberala erori egin dela,... Baina egia esanda, hau ezin da gertatu, liberalismoa ez delako inoiz existitu. 

Nahiz eta hau oso nahaskorra dirudi, kontuan hartuz ekonomia eta ideia liberalean oinarritutako herrialde batean bizi garela; honetan dago arazoa, gure herrialdeko ekonomia sistema, liberalismoan oinarrituta bakarrik dago, hau da, ez dela liberalismo hutsa; eta esker ditzakegu horrela ez izatea.

Baina, nola da liberalismo erreala? Egia esanda ezin izango dugu inoiz jakingo, beti ideia hauek herrialde bakoitzara moldatu egin dira, eta ez da inoiz definitu guztiz zer den liberalismoa. Adam Smith saiatu zen hau egiten bere lanetan, baina benetan gauza asko utzi zuen, eta ez zuen guztiz definitzea lortu.

Hau da zeren liberalismoa, marxismoaren ordera, ez zen egun batetik bestera sortu eta definitu. Liberalismoa, egia esanda, garapen natural baten emaitza bat bezala sortu zen, ez da bi edo hiru buruek sortu zuten ideia bat, mendeen zehar buru asko zuten ideien garapen eta nahasketa bat baizik, gure bizitza kalitatea garatu eta hobetu duena, ideia berriekin nahastuz.

Baina, hau horrela bada, zergatik eskertzen dut guztiz definituta ez egoteagatik? Sinple, liburu edo hitz batetaz definituta dagoen ideiek, komunismoa edo kristautasuna bezala, gehienetan, agintea lortzen dutenean, bere ideiak inposatzen hasten dira hitzez hitz, diktadura edo gobernu autoritarioekin bukatzen, Stalin edo aitasantuena erdi aroan bezalakoak, adibidez.

Horrez gain, eta dakiguenez, liberalismoa ez da batere perfektua, oso hauskorra da, eta proba onena jasaten ari garen krisia da; gainera askotan gutxi batzuek bakarrik irabazten bukatzen diral, baina igual azkeneko hau ez da sistema honen arazoa, gure espeziearen naturaren jarrerarena baizik? Inoiz ezingo dugu jakingo.

Euskadiko prodikzio industriala 7,4% atzeratu zen abenduan.

Bederatzigarren aldia izan da gure ekonomia industrialeko tasa jaitxi egin dena, baita ere gure produkzioa eta diru sarrerak.

Abenduan, Euskadiko produkzio industriala 7,4% atzeratu zen aurreko urtekoarekin kontuan hartuz,  pandemia aurretik Eustatek egindako kontuekin. Abendua eta Urria konparatuz, produkzio industrialak ez du aldaketa sakonik eman. 2020ko lehen hamaika hilabeteen datuak, itxi dira gutxituz, 13,9%ko gutxiera egon da lan industrialaren actibitatean.

Eboluzioa hiru hiriburuetan izan da negaiboa, Bizkaian(-10,1%), Gipuzkoan(-5,9%) eta Araban(-5,3%), Orain Abenduan, Bizkaiak 1,1% igo egin du; bestalde, Arabak 1,3% eta Gipuzkoak 0,3% galdu dute.

Gehien sufritu duten sektoreak hauek izan dira, Energia 9,6%, Metalurgia, kimika, plastio enpresak eta garbitzeko markek 6,3% eta  Motorren eta horrelako montaketaren sektoreak 6,2% galdu du. Bakarrik kautsoa eta plastiko espezialen jarduerak 1,2% igo du.

LANGABEEN IGOERA

 LANGABEEN IGOERA

ALBISTEA

Albisteak erakusten digu langabeen egoera 2020ean. Erakusten digu EAEn 15.078 langabe gehiago daudela eta 7.439 Nafarroan azkeneko urtearekin alderauta. Hau da, EAEn langabezia %13,21 igo da eta Nafarroan ere %21,41 igo da.

Argi dago pandemia honek ondorio larri asko ekarri dituela eta hau da eredurik garbiena, ikusi daiteke zenbat igo den langabezia pandemiaren ondorioz. Kontua da hau ez dela ondorio bakarra. Egoera honi buelta ematen hasi behar diogu eta txertoarekin nik uste egoera geroz eta gehiago hobetzen joango dela. 

Ezinezkoa iruditzen zait langabezia ez jaistea horrelako egoera baten aurrean, izan ere, enpresa asko et asko isten ari dira eta beste hainabt esfortzu handiak egiten ari dira bere langileak modu batera edo bestera mantentzeko nahiz eta ez soldata osoa kobratu.

Nire iritziz, txeroarekin eta guztiak gure aldetik jartzen egoera honi buelta emango diogula eta batez ere jendeak bere lana berreskuratzen hasiko dela eta enpresa batzuk berriz irekitzeko aukera izango dutela. Azken finean lehen esan dudan bezala ezinezkoa da egoera honen aurrean jendeak lana ez galtzea baina honi buelta ematean nik uste langabezi tasa asko jaitsiko dela eta lehengo egoerara bueltatuko garela.

Panamako Kanala

                                 PANAMAKO KANALA 

Panamako kanala, 1904ko ekainaren 7an eraikitzen hasi eta 1914en amaitu egin zen. 

Kanal honek, Amerikak batzen ditu eta itsas nabigazio globala optimizatzen du, herrialde ekozile eta kontsumitzaileen arteko distantziak laburtuz.

Gertaera honek, kriston eragina izan zuen nazioarteko merkataritzan eta itsas merkataritzan. Inguru horretako herrialdeen ekonomiaren garapenan lagundu zuen eta hauen oinarria da eta are gehiago Panamakoa. Bere jaduerak, Panamako Barne produktu gordinaren (BPG) 12,000 milloi dolarren ia herena sortzen du. 

Kanal hau eraiki zenetik, ekonomia eta merkataritza erabat aldatu egin dira eta gaur egun ezaugutzen dugun merkataritza eta gauza gehienak geataera honi esker dira.

AERnnovako ENPLEGU-ERREGULAZIOKO ESPEDIENTEA

 AERnnovako ENPLEGU-ERREGULAZIOKO ESPEDIENTEA

AERnovva aeronautikan 55 langile kaleratu dituzte eta beste 27k aurretiko erretiro eta sustatutako baja hartu dute Alaban. Eusko jaurlaritzak enpresa jazarpenetaz akusatu du, baina hori geroago ikusiko dute.

Otsailaren 1ean, indarrean bera edo langabe gelditzeko arriskuan, 101 langileri eragiten zien hasiera batean, baina, gerora, 82ri. Negozio-epea bukatu zenean,   enpresak epea zabaldu zuen, langileek kaleratzea saihesteko formularen bat aukeratu ahal izan zezaten, akordio gabe bukatu zelako.

Horietako 27 langileek erabaki dute aurretiko erretiroa, sustatuko bajak eta antzeko beste formulak baliatzea, baina beste 55ak,  beraien espedientean eragin berdina edo handiagoa izango dute Otsailaren 1 ean kaleratuko dituztelako.

Urtarrilaren 4rako, Enpresa Batzordeak  elkartzeko deialdi bat egin du, Eusko Jaurlaritzak lan-gatazka honetan erakutsitako jarrera "lotsagarria" delako. Gomezek Enplegu Sailburuordetzak salatu du, egun horretarako Enpresa Batzordearekin egitekoa zuen bilera atzeratu edo baztertu duelako eta Jaurlaritzak enpresaren alde egiten jarraitzen duelako.  

Eusko Jaurlaritzak adierazi edo salatu dio Enpresa Batzordeari "jazarpen- eta indarkeria-ekintza onartezinak" egiteaz, espedientea aztertzen ari diren hainbat zuzendariren aurka.

Nire ustez, egoera honetan arazo asko daude, biak kontran daudelako eta batak besteei salatzen ari direlako eta azkenean ezin duzulako jakin zein ari da benetan salatzen. Gainera, oso zaila iruditzen zait notizia hau eta salatzea eta akusazio hoiek oso gogorrak dira. Horregatik iruditzen zait, egoera hau berriz ikusi behar litzaketela eta lehenengo objetiboki akusazioak ikusi gabe eta gero akusazioekin edo salatu dutenarekin.

Nerea Eguia

URL:https://www.eitb.eus/eu/albisteak/ekonomia/osoa/7742994/aernnovako-enpleguerregulazioko-espedientea-55-kaleratu-azkenean/ 

INOBATZEN DUTEN HERRIALDEAK

INOBATZEN DUTEN HERRIALDEAK

Herrialde askok haien herrialdera inobazioa sustatzeko eta Start-Up berriak erakartzeko arazoak eta zailtasunak izaten dituzte. Horregatik, gaurkoan inobatzeko arazoak izaten ez dituzten herrialdeei begirada bat emango diogu. Artikulu honetan, Suedia, Israel eta Estonia ikusiko ditugu.

Lehenik eta behin, esan beharra dago Estonia munduko herrialde digitalizatuenetako bat dela, izan ere Estonian Interneteko sarbidea doakoa da, Estoniako konstituzioan bermatzen duen bezala. Horregatik, Estonian prosezu burokratiko guztiaz internet bidez egiten direnez, oso burokrazia gutxi dago, eta hori dela eta edonon eta edonoiz sortu daiteke enpresa bat bertan. Enpresa bat sortzea hain erraza izatearen ondorioz, 2008ko krisian lana galdu zuten milaka Estoniarrek Start-up berriak sortzea erabaki zuten. Baita ere, enpresak ez dute zergarik ordaintzen onurak enpresan bertan reinbertitzen badira, bestela %20eko sozietate zerga ordaindu behar dute eta honegatik estoniako enpresak handitzeko eta lehiakorrak izateko aukera gehiago dituztela esaten da. Azkenik, Estoniako interneta oso segurua da, eta ez da arritzekoa NATOko ziberseguritate zentroa Tallinen (Estoniako hiriburua) egotea, eta honek start-up asko bertara mugitzea eragiten du. Skype enpresa, Estoniakoa da esate baterako.

Estoniaz gainera badaude beste herrialde batzuk ere inobazioa sustatzen dutela, adibidez Israel edo Suedia . Israeleko gobernuak Israelen inbertsioak erakartzeko, edozein proiektu pribatu aurrera eramateko 12 milioi Estatu Batuetako dolar eskuratuz gero, Israeleko gobernuak beste 8 milioi inbertitzen zituen. Hori dela eta, 1990ean Israelen inbertsio asko erakarri zituzten, batez ere proiektu tekonologientzako. Gainera, Israeleko gobernuak gutxi gora behera bere BPGren %4 bat I+G+B-n inbertitzen du (inbestigazio eta garapena). Bestalde, Israelen hezkuntza oso ona da eta Israel inmigraziora oso irekia dago, gobernuak hartu zituen neurrien ondorioz. Horregatik, ez da arritzekoa Israeleko populazioaren %90a gutxienez guraso immgrante bat izatea edo inmigrantea izatea. Eta immigrazioari hain irekia egotea eta hain hezkuntza bikaina izateak, enpresa-sortzaile askok Israelen haien proiektuak hastea eragiten du, izan ere bertan tekonologia lanentzat hezkuntza aproposa duten langileak aurkitzea beste herrialdeetan baino errazagoa izan daiteke.

Baita ere, Suediaren kasua dago, hemen ere bai enpresak sortzerakoan burokrazioa gutxi dago, baino bere arrakasta gobernuak ematen dituen langabezi laguntzetan datza. Herrialde eskandinabo honetan gobernuak langabezian ematen dituen laguntzak oso eskuzabalak dira, baita ere gobernuak, enpresa berriei diru laguntzak ematen dizkie eta gobernuak zerbitzu asko doako ematen ditu. Horregatik, Suediar batentzat enpresa edo Start-up bat sortzea ez da Estatu Batuetan izan daitekeen bezain arriskutsua, herrialde honetan, duzun diru guztia galdu arren ez zarelako kalean geldituko etxebizitza ezin ordaintzeagatik edo osasungintza zorrengatik . Horren ondorioz, laguneko Suedian Estatu Batuetan baino 4 aldiz start-up gehiago daude, eta hemen sortu zen Spotify adibidez. Beste arrazoi bat da, Suedian zergak hain altuak izanda, jendeak gehien gustuko dutena ikastea erabakitzen dute, eta horrek eragiten du, teknologia arloetan lan egiten duten langileak, haien lana benetan atsegin izatea eta ez diruagatik lan hori egitea, horrela inobazioa gehiago sustatuz. 

Ikusi dugun arrazoiengatik, ez da arritzekoa Tel Aviv (Israel) munduko bigarren zentro teknologiko garrantzitsuena izatea, Estonia Europako Silicon Valley-a bezala ezagutzea edo Suedia “Global Innovation Index”en arabaera gehien inobatzen duen munduko bigarren herrialdea izatea.

https://www.youtube.com/watch?v=JIt8KepI5zc

https://www.lasexta.com/programas/enviado-especial/avances/sin-burocracia-desde-el-ano-2000-asi-es-estonia-la-nacion-digital-que-descubre-este-jueves-enviado-especial_201806045b15ae560cf299d80b557014.html

https://www.youtube.com/watch?v=2E0dWHCnic8&t=324s

https://files.taxfoundation.org/20190930115625/2019-International-Tax-Competitiveness-Index.pdf