GABONAK ETA EKONOMIA

 Gabonak datoz. Dendak jada gabonetako gauzekin beteak daude, kaleak jai hauetan hain bereizten diren argiteriarekin argiztatuta daude, hainbeste itxarondako gabonetako opariak iristeko haurren ilusioa kalean eta ikastetxeetan arnasten da. Gabonak iritsi dira, eta, horrekin batera, urte bukaera guztietan bezala, enpresak kontsumoaren hazkunderako prestatzen ari dira (nahiz eta aurtengoa ezberdina izan).

Gabonak, edozein lekutan, ekonomian kontsumoan eragin zuzena duten oporrak dira. Egun berezi hauek iristearekin batera, jendea kalera ateratzen da oparien bila; Baina ez gara opariez bakarrik ari, sektore askoren artean, ostalaritza, garraioa eta beste asko ere zuzenean ala zeharka ikutuak ateratzen dira. 

Une honetan ekonomia bizitzen ari den egoerak, urtean zehar aztertu dugun moduan, eragin negatiboak eragin ditu herrialde askotan. Egoera makroekonomikoaren pertzepzio positiboarekin lotuta, planetako kontsumitzaile asko buru gehiagorekin ari dira jokatzen, munduko kontsumo maila murriztuz. Ezegonkortasun politiko eta ekonomikoak argi eta garbi eragiten du kontsumitzaileetan, jarduera ekonomiko gutxiago sortuz. 

Hala ere, gabonak bezalako egoera batek ekonomia, jarduera ekonomikoko oasian sartzen du, kontsumoak eta hortik eratorritako jarduera guztiak bultzatuta. Zenbait sektoretan enplegua sortzea eragiten duen jarduera dira, gabonetako kontsumorako txantiloiak indartuz; azken hilabeteetan gehien sufritu duten sektorea askotan etxeko gastua bultzatzen duen jarduera; oporretarako stockaren beharra dela eta ekoizpena handitzen duen jarduera; laburbilduz, lehenago ikusi dugun moduan nahiko ezkorra den ekonomia bati arnasa ematen dion jarduera dira gabonak.

BIBLIOGRAFIA:

• https://economipedia.com/actual/la-navidad-un-oasis-de-paz-para-la-economia.html

• https://isragarcia.es/la-economia-de-la-navidad/

• https://elpais.com/economia/2020-11-28/las-empresas-se-preparan-para-una-nueva-navidad.html

Euskal ekonomiaren susperraldia mantsotu egin da turismoaren beherakadagatik

 

Euskal ekonomiaren susperraldia mantsotu egin da turismoaren beherakadagatik

Eusko jaularitzaren termometro ekonomikoak 40.1 puntu eman zizkion euskal ekonomikoari arazoan, 0tik 150erako eskalan. 

Covid-19aren kutsadura handitzearekin batera, euskal ekonomiaren suspertzea moteldu zen azaroan. Izan ere, pandemiak kolpe handia eman dio turismoaren industriari, batez ere, bidaien murrizketengatik edo mugengatik. 

Eusko jaularitzaren termometro ekonomikoak 40.1 puntu eman zizkion euskal ekonomikoari arazoan, 0tik 150erako eskalan. Eta Urrian, 40.9 puntu zituen, Iraiean berriz, 41.6 puntu. 

Irailera arteko bost hilabeteetan, euskal ekonomikoak goranzko joera izan du. Bestalde, apirilean, konfinamendua zegoenean, 27.5 puntu izan ziren, baina, hilabete batetik bestera puntu horiek handitzen joan dira. (29.4 maiatzean, 31.5 ekainean, 33.9 uztailean, 35.5 abuztuan eta 41.6 irailean.) Hala ere, bigarren puntu handien olatuarekin batera, urria jeitsi egin zen, gainera, azaroan, termometeroak erakutsitako datuak okerragoak izan ziren. 

Osasun krisia hasi aurretik, Euskadik 100 puntu baino gehiago zituen. Termometroaren arabera joan den hilean okerrera egin zuten lan merkatuarekin lotutako adierazleek, batez ere gizarte segurantzako datuak, eta turismo datuek ere behera egin zuten. 

Horrez gain, Hoteletara joaten ziren turista kopuru izugarria jaitsi da, hotelak bezala, aireportuak. Hoteleko egonaldia zehazki %79.2 jaitsi zen azaroan eta aireportuko bidaiak berriz, %90.3.

https://www.eitb.eus/eu/albisteak/ekonomia/osoa/7726728/euskal-ekonomiaren-susperraldia-mantsotu-egin-da-turismoaren-beherakadagatik/ 

Espainiak ELGA osoko beherakada ekonomiko handiena izango du 2020an

 Laugarren hiruhilekoan Espainiako ekonomia berriro behera egingo du, COVIDaren murrizketa berrien ondorioz, eta ELGAko herrialde guztietako atzeraldirik handiena izango du 2020an, BPGa %11,6 hondoratuko da, eta hurrengo bi urteetan ezingo da berreskuratu.

Ekonomia Lankidetza eta Garapenerako Erakundea, Gobernua baino ezkorragoa da, aurten %11,2ko beherakada espero baitu.

Baina ez da hain baikorra 2021erako, %5eko igoera espero baitu eta 2022an %4koa izango dela uste dute.

Erakundeak aurreko ekainean egindako azterlanean, bi egoera aurreikusi zituen urte honetarako Espainian; batean, BPGa %11,4 jaitsi zen, eta bigarrenean %14,4 jaitsi zen, bigarren epidemia-olaturik gertatuz gero. Orain udazkenean gertatu diren egoerak eta gero, murrizketa berriak egin behar izan dira.

Nazioarteko Diru Funtsak eta Europako Batzordeak panorama beltzagoa marraztu dute aurten, %12,8ko eta %12,4ko atzeraldiekin.

Europear Batasuna euro digitala 2021ean probatzeko prestatzen ari da

 Europear Batasuna euro digitala 2021ean probatzeko prestatzen ari da

2019ko ekainean, Facebook-ek iragarri zuen aurten txanpon subiranoen saski bati lotutako moneta digitala jarriko zuela martxan. Libra proiektuak (gaur egun Diem izena du, hainbat aldaketaren ondoren) planeta erdiko gobernu eta banku zentralak astindu zituen.

Gizarte-sareko 2.700 milioi erabiltzailerentzako zuzeneko sarbidea duen txanpon digital batek arriskuan jar lezake herrialdeen subiranotasun monetarioa eta finantza-egonkortasuna.

Erantzuna ez zen Facebook-i buruzko ohartarazpen-sorta baten bidez soilik iritsi, baita arau berrien bidez ere, Europako Batzordeak joan den irailean aurkeztutakoen antzera. Planeta osoko banku zentralak beren moneten bertsio digitalak garatzen hasi ziren.

Batzuk urteak zeramatzaten abantailan, hala nola Suediak eta Txinak. Beste batzuk geroago gehitu ziren, hala nola Erreserba Federala. Bien bitartean, EBZa buru-belarri sartu zen lanean, eztabaida estrategikoekin, kontsulta publikoekin eta euro digitalaren bideragarritasuna frogatzeko proiektu pilotua aurten bertan abiarazteko aukerarekin.

Urrats bakoitza neurtzen da, xehetasun bakoitza kalibratu egiten da, finantza-sisteman ondorio izugarriak izan baitaitezke. Izan ere, euro digitala, europarrei ekosistema gero eta digitalago batean bizitza erraztuko dien ordainketa-sistema ez ezik, txanponak eta billeteak ez dira desagertuko. Ordaintzeko modu berri hori zuzenean iritsiko litzaieke herritarrei, EBZean bertan gordailu bat izango luketenak.

Herritarren aurrezkiak

Deribatuak anitzak eta sakonak dira, europarrek erabaki baitezakete beren aurrezki guztiak euro digitaletan izatea, dirua EBZaren esku seguru mantentzeko, eta, hala, iraganeko banku-krisiei amaiera emateko. Hala ere, bankuen finantziazio-iturri nagusietako batekin amaituko litzateke, ekonomian duten funtsezko lana arriskuan jarriz eta trantsizioa gaizki kudeatzen bada finantza-egonkortasuna mehatxatuz.

Aukerak ikaragarriak dira, baina baita erabaki bakoitzaren ondorioak ere. Horregatik, EBZa eta mundu osoko kideak ondo pentsatzen ari dira txanpon digital horien ezaugarriak, ezar daitezkeen mugak edo bankuek etorkizuneko sistema horretan izango luketen zeregina.

2021. urtearen erdialdean erabakiko da bideragarria dela frogatzeko proiektu piloturik jarriko den edo ez.

EBZk 54 orrialdeko txosten zehatza argitaratu zuen joan den urrian, alderdi horietako batzuei buruz gogoeta egiteko. Erakundeak kontsulta publikoa egin zuen, eta urtarrilean amaituko da, bankuekin eta beste aktore batzuekin, euro digitalaren proiektu horren berri emateko. Lortzen dituen erantzunen eta barne-hausnarketaren prozesuaren arabera, 2021. urtearen erdialdean erabakiko du euro digital horren bideragarritasuna frogatzeko eta ezagutza praktiko gehiago biltzeko proiektu pilotua egingo duen, Espainiako Bankuaren iturriek azaltzen dutenez.

Lagarderen bihotzkada bat

Christine Lagarde BCEko lehendakariak uste du euro digitala errealitate bihurtuko dela.' Bere "bihotzaldea" da, baina oraindik bi eta lau urte bitartean kostatuko zaio. Frantsesak azaldu zuenez, garapen teknologikoaz gain, dirua garbitzeko kontrolei eta terrorismoaren finantzaketari buruzko hausnarketa ere egin beharko da.

Gaur egungo kriptomonedekin (Bitcoin) duen kezka nagusietako bat da hori, erabiltzaileen anonimotasuna dela eta. Hala ere, euro digitalek ez lukete iluntasunean lan egingo, Espainiako Bankuak dioenez.

Espainiako erreguladorearen iturriek ohartarazten dute Lagardek iradokitako denbora-horizontea zertxobait optimista izan daitekeela

Espainiako erreguladorearen iturriek adierazten dute Lagardek iradokitako denbora-horizontea optimista izan daitekeela, eta, horretarako, Txinaren adibidea jartzen dute. Bere banku zentrala izan zen bere moneta digitalaren garapenaren aitzindarietako bat. Baina bost urteren ondoren, yuan digitala esperimentazio-fasean dago oraindik zenbait proiektu piloturekin.

Orain, EBZak estatuko eta Europako agintari politikoekin eta elkarteekin hitz egiten du, pribatutasunaren kontrola eta beste alderdi batzuk moneta-eremutik kanpoko eragileekin kontsultatuko baitira.

Esperientzia praktikoa ere biltzen dute, bideragarritasun teknikoa ikusteko, baina ez dago argi banatutako erregistro-teknologia erabiliko den (blockchain, esaterako), beste kriptomonedetarako oinarri gisa erabiltzen dena, hala nola Bitcoin-erako.

Aldi berean, EBZa proiektu pilotua prestatzen ari da, eta hark erabakiko du urte honen erdialdean abiaraziko duen. Azkenik, etengabeko elkarrizketa du antzeko proiektuetan murgilduta dauden beste banku zentralekin, bere moneta digitalen elkarreragingarritasuna bultzatu nahi baita mugaz gaindiko ordainketak zatitzea saihesteko.

Baina oraindik esnatzen diren beldurrak indartsuak dira. Aktibo digital horiek "gure finantza-sistemaren formari eta diru-egonkortasunerako eta egonkortasun finantzariorako inplikazioei buruzko galdera sakonak" ekarri zituzten irailean, Andrew Bailey Ingalaterrako Bankuko gobernadoreak ohartarazi zuen.

LINK:https://www.eleconomista.es/economia/noticias/10952816/12/20/La-Union-Europea-se-prepara-para-probar-el-euro-digital-en-2021.html

 

Legatzaren kuota % 5 murriztea adostu dute Europar Batasuneko estatu kideek

Negoziazio luzu bat ondoren, 2021eko arrantza kuotak egokitzearen akordioa lortu dute 

Europar Batasuneko estatu kideek, nahiz eta akordioa ez da betirako izango. Erresuma Batuaren “Brexit” kontuak zalantzan jartzen du zein izango den Europar Batasunarekin edukiko duen harremana, urtarrilaren 1etik aurrera.

Euskal arrantzaleei gehien eragiten dien kuota aldaketa legatzaren izan da, nahiz eta beste 26 arrain mota batzuen arrantzatzeko kuotak ere aldatu diren. Txitxarroaren eta Berdelaren kuota ere aldatu egin da nabarmenki, 2021eko lehen hiru hilabeteetan kuota osoaren %65 arrantzatzea baimendu dute, hau ere, garrantzitsua da euskal arrantzaleentzat, bi arrain hauek ehuneko hauetan arrapatzen direlako normalean. Bukatzeko, Antxoaren kuota %3,5 handitzean adostu dute Arrantza ministroek.

https://www.eitb.eus/eu/albisteak/ekonomia/osoa/7712733/2021eko-arrantza-kuotak-legatzaren-kuota-5-murriztea-adostu-dute-ebko-kideek/

ZERGALA ALA TASAK? ZER DIRA ZERGAK? NOLA SAILKATZEN DIRA?

ZERGALA ALA TASAK? ZER DIRA ZERGAK? NOLA SAILKATZEN DIRA?

Sektore publikoak gehienetan dirua lortzen du tributuaren bidez, hau da, gastu publikoak mantentzeko beharrezkoak diren diru sarrerak dira. Eta tributuaren barnean bi talde ditugu, tasak eta zergak. 

Tasak, erakunde publiko batek herritar bati onura zuzenean ekartzean, horren truke ordaintzen dena da. Adibidez, kiroldegia, unibertsitatea,... Berriz zergak, gizakia guztiak ordaindu beharrekoak dira. eta herritarrek derrigorrez estatuari ordaindu beharko dituzten zenbatekoak dira. 

Honek ez du esan nahi inor duzunik zure atzean esanez zerga hau ordaindu behar duzula, baina ez badituzu ordaintzen eta ogasuna konturatuz gero, isun bat jarriko dizute eta hasieran ordaindu beharreko zerga ordaindu beharko duzu baino interesak gehituta. 

Zergak hainbat helburu dituzte. Lehenengo, helburu fiskalak, non, helburua zergekin lortutako diruarekin zerbitzu publikoen gastuak finantzatzea da. Bigarrenik, helburu ez fiskalak, behar publikoaren beharrak asatzen dituen zergaren erabilera, eta azkenik, helburu mistoak, aurreko bi helburuekin ateratako beste helburu bat da. 

Bi zerga mota daude mundu osoan, batetik zuzeneko zergak eta bestetik zeharkako zergak. Zuzeneko zergak, pertsonak edo enpresak zuzenean zergapetzen dituzten zergak dira eta bere barnean beste hainbat zerga mota daude. Hauek dira zuzenko zergak:

• Pertsona Fisikoen Gaineko Zerga (PFEZ): Zerga hau urtero ordaintzen da eta urtean irabazitakoak hurrengo urteko udaberrian aitortzen dira.
• Sozietateen gaineko Zerga (SZ): Sozietateen eta beste erakunde juridikoen mozkinak zergapetzen dituen zerga da.
• Ondasun Higiezinen Gaineko Zerga (OHZ): Ondasun higiezin landatar eta hiritarren balio katastrala zergapetzen du.
• Oinordetza eta Dohaintzen gaineko Zerga (ODZ): Izenak esaten duen bezala oinordetza batengatik edo dohaintza bat egitean ordaintzen den zerga da.
• Ondarearen gaineko zerga (OZ): Zergadunen ondare garbia zergapetzen du, hala nola, etxebizitzak, lokalak, kontu korronteak, bitxiak, objektuak...

Eta bestetik, zeharkako zergak, pertsonen ondasun edo zerbitzuen kontsumoa zergapetzen dute. Hauek dira zeharkako zergak:

• Balio Erantsiaren gaineko Zerga (BEZ): Edozein produkzioetako maila guztiak zergapetzen ditu.
• Ondare Eskualdaketen (OEZ) eta Ekintza Juridikoen gaineko Zerga (EJDZ): Salerosketaren balioari eransten zaio zerga hau, esate baterako, bigarren eskuko etxebizitzari adibidez. 
• Zerga Bereziak: Bere barnean, fabrikazio zerga bereziak (tabakoa, edari alkoholikoak, hidrokarburoak), hidrokarburoen gaineko zerga berezia (gasolina, diesela...) , garraioen zerga berezia (garraioei ezartzen zaizkien zergak dira) eta azkenik, Ikatzaren eta Elektrizitatearen gaineko Zerga Berezia. 

Hala eta gutiz ere, bi zerga mota horiez gain badaude zergak bereizteko bestelako modu bat ere, zehazki, zergak sailkatu daitezke, zergaren ehunekoaren arabera. Batetik, zerga gutxikorra (aberastasuna handitzen doan heinean, zergaren ehuneko jaitsi egiten da), zerga gehikorrak (aberastasuna handitzen doan heinean, zergaren ehuneko handitu egiten da, hemen barruan daude PFGZ eta ODZ) eta azkenik, zerga proportzionalak (aberastasuna handitzen doan heinean, zergaren ehunekoa ez da aldatzen, talde honetan dago SZ).

BIBLIOGRAFIA:

https://eu.wikipedia.org/wiki/Zerga

https://eu.wikipedia.org/wiki/Zuzeneko_zerga

https://www.bolsamania.com/declaracion-impuestos-renta/que-sucede-si-no-pago-mis-impuestos/#:~:text=%C2%BFQu%C3%A9%20pasa%20entonces%3F,debemos%20m%C3%A1s%20los%20correspondientes%20intereses.

https://web.bizkaia.eus/eu/web/educacion-tributaria/zergak

https://www.gipuzkoa.eus/eu/web/ekonomiaetazergak/ohz

MERKATU BELTZA

 MERKATU BELTZA

Merkatu beltz batean, legez kanpoko ekoizpena edo banaketa duten ondasunak eta zerbitzuak trukatzen dira. Zenbait produkturen debekuaren ondorioz, hori eskatzen dutenek legez kanpoko merkatuetara (merkatu beltzetara) soilik jo dezakete produktu horiek erosteko. Kalkulu batzuen arabera, merkatu beltza munduko barne-produktu gordinaren (BPG) % 2 baino gehiago da. Hala ere, beste batzuek diote zifra askoz altuagoa dela. Merkatu beltzeko ondasun eta zerbitzu bereizgarrienetako batzuk honako hauek dira: botikak, drogak, organoak, armak, prostituzioa, dibisak eta copyrighta duten produktuak.

Merkatu beltzaren arazoak

Erositako produktua arriskutsua izan daiteke kontsumitzailearentzat: batez ere sendagaien eta drogen kasuan, lege-kontrolik ez dagoenez eta justiziara jo ezin denez, kontsumitzaileak ez daki zehazki zer ari den kontsumitzen. Horrek arriskuak dakartza osasunerako, dela espero zuena saldu ez zaiolako (substantzia adulteratuak), dela haren erabilerari buruzko informaziorik ez duelako.

Produktua legez kanpoko beste jarduera batzuetarako erabil daiteke: armen kasuan, adibidez. Armen merkatu beltz bat dagoenean, ez dago armen jabe guztien erregistrorik. Horrek esan nahi du ez dagoela informazio guztia arma horiekin egindako delituak prebenitzeko eta ikertzeko.

Prezioak altuak dira: ekoizleak arrisku gehiago hartzen ditu bere gain legez kanpoko jarduera delako, eta prezioak altuak dira. Gainera, kontsumitzaileek, premiaz behar izanez gero, produktuak erosteko delinkeak egin ditzatela sustatzen dute. Batzuetan, ordea, baxuagoak izan daitezke. Adibidez, imitazio-merkatuetan.

Indarkeria arriskua areagotu egiten da: Legetik kanpo dagoenez eta epaiketa batean euren liskarrak desegin ezin dituztenez, merkatu beltz bateko saltzaileek bortizki egin diezaiokete aurre. Arrisku hori ikusten da, batez ere, droga-trafikoaren kasuan.

Produktu eta zerbitzu jakin batzuk legeztatzea desabantaila horiek ezabatzean oinarritzen da, eta, beraz, bai ekoizlea bai kontsumitzailea babestuago eta egoera hobean daude.

Ondorioz, kanbio-tasa errealean aldaketarik badago, merkatu ofizialetan aldatzeak trukearen zatiren batean eragin negatiboa izango du. Kaltetutako aldeak merkatu beltzean dibisak trukatu ditzake (legez kanpokoa bada ere), tratu onuragarriagoa bilatzeko.

Gordailuen bermea berriro erori da Europako goi-bileratik

Gordailuen bermea berriro erori da Europako goi-bileratik

100.000 eurorainoko gordailuetarako berme europarra da banku-batasunaren zutabea. Gordailuak bermatzeko Europako asegurua euroaren goi-bileraren ondorioetan ez agertzea lortu du Berlinek ostiral honetan, 27 herrialdeetako buruzagiek egindako bileren bi egunetan.

Dokumentuak bankuen batasuna osatzeko borroka zabalik mantentzea baino ezer gehiagorako balio du. Hala ere, eta iraganeko ondorioetan gertatu zen bezala, ez dago EDIS erreferentziarik, nahiz eta falta den pieza izan. Hitza ia tabu bihurtu da Berlinen, eta alergia dio arriskuak periferiako bazkideekin elkartzeari, iragan finantza-krisiaren banku-astinaldien esperientzia dela eta.

Iaz, Olaf Scholz Alemaniako Finantza ministroak, hala ere, EDIS onartzeari ekin zion, baina pakete zorrotz baten barruan, bankuek duten zor subiranoaren zuhurtziazko tratamendua berrikusi zuen, kontzentrazioak zigortzeko, Italiak edo Espainiak, besteak beste, atzera bota zuten proposamena.

La garantía de depósitos vuelve a caerse de la cumbre europea - elEconomista.es

INDIAKO NEKAZARIEN MANIFESTALDIAK

 

INDIAKO NEKAZARIEN MANIFESTALDIAK

Indiak inoiz ikusi duen langile klasearen altxamendu handiena bizi du azken hilabetean.

Indiako nekazariek biztanleriaren %60a osatzen ba dute eta ekonomia nazionalaren oinarri

izanda ere, herrialdearen historia osoan zehar bigarren mahilako jendea bezala izan dira

tratatuak. Dinastiako garaian nekazariek emperatzaileentzat egiten zuten lan, produzitzen

zuten gehiena lurren jabeei emanez. Industrial iraultza eta demokrazia, mendebaldean baino

beranduago, iritsi zenean Indiako landetara langileek haientzako lan baldintza hobeak ere

iritsiko zirela pentsatu zuten. Bainan, makina eta pestiziden implementazio iha iha beharekin

nekazarien gehiengoa laguntza bila mendebaldeko empresekin hasi ziren lanean

nekazarienak ziren lurretan. Aldaketa handi honen eta gosete baten ondorioz 80.hamarkada

Indiako nekazariek bizi duten garai latzena izan zen. Inoiz baino ordu gehiago egiten

zituzten lan eta soldata oso txiki batean, haien lurren jabetza ez galtze arren. Hamarkada

batean 400 bat nekazariek haien buruaz beste egin zuten.

Hau ikusita, 90.mendean gobernu progresistagobatek lege batzuk aurrera eraman zituen

bere herriko langileak babesteko. Garrantzitsuena nekazarientzako soldata minimo bat

ezartzea izan zen. Honekin nekazarien egoera urteetan zehar hobetu egin zen, bainan ez

betirako. Horain, eskubira gerturatzen den Narendra Modi lehendakariak inoiz egin ez den

zerbait egin du. Nekazarien kontra egiten dute lege eta arau sorta bat onartu ditu, beste

ministroekin lehendik kontsultatu gabe. Lege hauek nekazarien soldata minimo hau eta

babes batzuk kentzeaz gain, empresa multinazionalak indiako nekazaritzan eskuak sartzea

eta langileen lanarekin haiek aberastea errazten du.

Nola ez, India osoko nekazariak arau hauen eta hauek hartzeko eraren kontra agertu dira,

eta mobilizazio pazifiko eta masiboak organizatu dituzte. Gainera manifestdi hauetako

partaideen gehiengoa ezkerreruntz gerturatzen dira ideologikoki, Indiako partido komunistak

presentzia handia izanda. Gobernuak manifestaldi pazifikoen aurrean polizia atera du,

langileak ur kanioi, gas eta gomazko pilotekin erasotzen. Nekazariek ala ere gerrillako

teknika ezberdinak erabilita (Palestinan edo Euskaldunako fabrikako gatazketan ikusitako

antzekoak) poliziaren erasoei erantzuna ematea lortu dute.

Notizi honek bi gauza erakusten dituela esan daiteke. Lehenengoa, kapitalismoak

langileentzako dakarrena lan ordu luzeagoak eta soldata txikiagoak dela. Bigarrena,

biolentziaren erabilpena batzuetan eta ondo erabilita metodo on bat izan daitekela. Nere

iritziz, noski, estatuaren kontrako biolentziaren erabilpena azken urteetan gauza onak ekarri

ditu zenbait kasuetan. BLM mugimenduaren protesta ez pazifikoei esker George Floyd eta

Breonna Taylorren hiltzaileak espetxeratuak izan dira eta frantzian herriaren kaleko borrokak

loi de sécurité globale atzera botatzea lortu du. Horregatik, iruditzen zait Indiako langileek

borrokan jarraitu behar dutela haien eskubideak errespetatuak eta bermatuak izan harte.

NOLA ZABALTZEN DIRA LUXUZKO MARKAK PUBLIZITATEAREN BIDEZ?

 Azalduko dudana ulertzeko, lehenik eta behin argi eduki behar dugu luxuzko marka hauetako jabeek ez dutela bilatzen haien produktua edozeini saltzea, baizik eta botere handia(diru asko) duten mailako pertsonei.

Horregatik, luxuzko markak ez dute bilatzen publizitate “irekia” egitea, batez ere hori egingo baluke, anuntzioa ikusten dutenen %90 ezingo lukeelako haien produktua erosi, beraz, ez da telebistan agertzekoa, kaleko jendeak ez duela ulertzen luxuak duen benetazko garrantzia, kritikatzera jotzen dute berehala.

Luxuzko markek haien prestigioa dute gutxi batzuen eskutara iristeko. Haien marka munduan zabaltzeko edo jendeari erakartzeko, beste motatako baliabide, komunikabide edo tresnak erabiltzen dituzte.

Ohikoena ekitaldiak egitearena da, bertan klase maila goreneko jendea gonbidatzen dute eta normalean famatuak diren pertsonak luxuzko marka aurkezten dute.

Baita ere, haien sektorean espezializatuak dauden errebistetan, adibidez, standing altuko autoen errebistetan, Ferrari, Lamborghini eta horrelakoak ikusiko ditugu. Nahiko arrakastatsua da, modu honetan benetan inporta zaion eta haien produktu motan interesatua dagoen publikoaren eskutara iristeko modu errazena delako.

Eta azkenik, publizitatea egiteko gaur egungo asmakizunik handienetakoa erabiltzen dute, besteak beste, interneta. Sare sozialen erabilerara jotzen dute publizitate handia eginez eta produktuak duen klasea erakutsiz.

Gabonak eta COVID-19a

 

                        GABONAK COVID-19A DELA ETA 

Urte berezia izan da aurten, pandemia honek ekonomiak izugarrizko eragina izan du. Jende gehienak pandemia bukatzen ari dela uste dute, 2021 urtean COVID-19a desagertuko dela uste dute. Adituek esan dutekontuz egon behar dela, batez ere gabonetan. Familia gehiagorekin elkartzerakoan COVID-19a kontagiatzeko arriskua dago. Beldur handia dute adituek, kontagio asko egongo direlako eta horrek ekonomian eragina handia izan dezake. 

Hainbat berrietan ikusten dira bizitzeko dirua ez zaien iristen familiak, jende gehiena ez da izango gabonak ospatzeko gai, haien egoera ekonomikoaren eraginez. 

Black Friday-a eta gabonak beti dira ekonomiarentzat garai "onak", gutxienez batzuentzako, normalean ez da oso ona izaten enpresa txikientzako, jende gehiena Inditex-eko dendetan erosten dutelako. Espainiako %15en empresak itxi egin dute korona birusaren krisiaren ondorioz. Gabonetan egoera piska bat hobetzea espero da, gobernuak lege berriak ezartzen badituzte bidaiatu ahal izateko, gutxienez Herria zehar. 

Normalean ekonomiari garrantzia handia ematen zaio eta ez dira pentsatzen ondorioak. Pandemia ez da adituek kontrolatu dezaketen zerbait baizik eta gutako bakoitzak egin behar duen esfortzua kontrolau dezake pandemia.

https://www.businessinsider.es/15-comercios-espana-han-cerrado-coronavirus-742199

https://www.rtve.es/noticias/20201123/economia-coronavirus-navidad-salvar/2058210.shtml

Espainiako 10 urterako bonuak minimo historiko berri bat ezarri du: % 0,024

Espainiako 10 urterako bonuak minimo historiko berri bat ezarri du: % 0,024

Arrisku saria 63 puntutan kokatu da, Brexit-aren eta EBZren bileraren aurreko ziurgabetasunak markatutako testuinguruan.

Hamar urterako epemuga duen Espainiako bonu subiranoaren bigarren mailako merkatuko errendimenduak % 0,024ko minimo historikoa ezarri du astearte honetan, 2019ko abuztuko minimoa ( % 0,035) baino txikiagoa.

Alemaniako bonu baliokidearen interesa -% 0,611koa zen bitartean, Espainiako bonuek inbertitzaileei eskainitako arrisku-saria, BUNDen erreferentziarekin alderatuta, oinarrizko 63,77 puntu ingurukoa zen. Bestalde, Portugalgo bonuak behera egin du lehen aldiz, eta % -0,013an kokatu da.

Erresuma Batuaren eta Europar Batasunaren arteko Brexit-erako akordioa lortzeko negoziazioen inguruko ziurgabetasunak markatutako testuinguruan gertatzen da bonuaren portaera hori.

Halaber, Europako Banku Zentralak (EBZ) aurreikuspen makroekonomikoak eguneratuko ditu ostegunean, eta diru politikan eman beharreko pausoak erabakiko ditu.

IBEX 35en ERORKETA 

Bestalde, Ibex 35ek % 0,58ko beherakadarekin itxi du astearteko saioa, Sortzez Garbiaren eguna dela eta, eta 8.200 puntuen gainean mantendu da.

Zehazki, Espainiako selekzioa 8.227,6 puntutan kokatu da, balio gehienak negatiboan dituela, Bruselaren eta Erresuma Batuaren artean dibortzio akordio batera iristeko egindako negoziazioaren ondorioz.

1929ko crack-a

 1929ko crack-a

Aberastasunaren banaketa txarrak eta burtsa-espekulazio izugarriak New Yorkeko burtsa hondoratu zuten.

1929ko kraxa Ameriketako Estatu Batuetako balore-merkatuak izan duen beherakadarik handiena izan zen, kraxaren ondorioek eta iraupen luzeak 1929ko krisia ekarri zuten, Depresio Handia bezala ezagutzen den krisialdia.

Depresio Handia, XX. mendearen hasierako garai bat izan zen, non mundu osoa krisi ekonomiko eta sozial sakonean egon baitzen, hamarkada batez, gutxi gorabehera. Depresio Handia 1929an hasi zen eta 1940ra arte iraun zuen.

Egun horretan, Wall Streeteko balio-burtsak behera egin zuen prezioetan. Horrek inbertitzaile askoren porrota eragin zuen.

Kraxa ez zen egun bateko gertaera izan. Hiru erreferentzia egun erabili ohi dira deskribatzeko: Ostegun Beltza, Astelehen beltza eta Astearte beltza. Lehenengo beherakada Ostegun Beltzean gertatu zen, 1929ko urriaren 24an, baina Astelehen Beltzean eta Astearte Beltzean 1929ko urriaren 28an eta 29an,  gertatu zen katastrofeak, merkatuarekiko izua handitu zuen, eta Amerikako Estatu Batuentzat ondorioak ekarri zituen.

Ameriketako Estatu Batuetan kraxak Depresio Handia eragin zuen, eta hortik aurrera, izango ziren finantza-erreformak eta merkatuen erregulazio berriak jarri zituzten.

Ostegun Beltzean akzioen balioak behera egin bazuten ere, etengabeko beherakada izan zuten hilabete osoan zehar. Hiru egunetan, Estatu Batuetako 100.000 langilek lana galdu zuten. Ostegun Beltzaren aurreko egunetan merkatua oso ezegonkorra zegoen, prezio igoerak etab. baitzeuden.

Herrialdeak pixkanaka berreskuratzen hasi ziren 1930eko hamarkadaren erdialdean, baina Bigarren Mundu Gerra hasi arte iraun zuten ondorio negatiboek eskualde askotan.

Estatu Batuez gain, Espainia izan zen kaltetuenetako bat Islandia, Irlanda, Grezia, Portugal, Austria eta Hungariarekin batera eta Australia krisiak eta atzeraldiak gutxien eragin zion nazioa zen, negozioen munduko isilpeko inkesta baten arabera. Atzetik zeuden Txina, India eta Singapur.

1929ko krisiaren ondoren, herrialde asko erregimen totalitarioetara itzuli ziren, haien finantza-egoera katastrofikotik ateratzeko. New Dealek AEBetako ekonomia suspertu zuen.

Azkenik, 1929ko krisi ekonomikoaren ondorioei dagokionez, ordena ekonomikoan, bankuen porrota, nekazarien porrota, industrien porrota eta, azken batean, langabeziaren eta atzeraldiaren hazkundeak gertatu ziren. 

AURREZTU GAUR, BIHAR BIZITZEKO

Konfinamendu-neurrien ondorioz ondasun eta zerbitzu asko kontsumitzeko ezintasunak eduki dituzte familiek, eta lana galtzeko aukeraren aurrean, familiak dirua aurrezten hasi dira. Estatistikako instituto nazionalaren datuen arabera, aurrezki tasa errenta erabilgarriaren % 22,5a izan da apiriletik ekainera bitartean, 60.204 milioi eurora iritsiz.  

Zergatik hasi da jendea aurrezten?, Hainbat arrazoi daude: Pertsonak aurreztera eramaten dituen funtsezko arrazoietako bat, etorkizunean gerta daitekeenetik babestea da bere  etorkizuna  bermatzeko. Izan ere, baliabideak metatzen dira, erretiroa finantzatzeko, kontsumo-ondasun iraunkorrak eskuratzeko, hala nola, automobil bat, edo etxebizitza batean inbertitzeko. Beste arrazoi bat da, konfinamentuan zehar, familiek ezin izan dutela, zinemara, tabernara, jatetxeetara joan, ezta terraza batera ere paseatu ondoren, ezin izan dute bidaiatu eta horregatik ez dute dirua lehen bezala gastatu.Horren ondorioz, dirua aurrezten hasi dira.

Baino zeren arabera aurrezten du jendeak? Batetik, jendeak dituen diru-sarreren mailaren arabera. Zenbat eta errenta handiagoa izan, orduan eta diru gehiago erabili ahal izango du aurrezteko. Bestetik, pertsonek baliabide gehiago edo gutxiago aurrezten dituzte, etorkizunean gauzak ondo joango diren konfiantzaren arabera.

Adituek diote dena iraupenaren araberakoa izango dela. Krisia iraupen laburrekoa izango balitz, nahitaezko aurrezpen horrek ongizate bat ere izan lezake ekonomian, familien gastuak murrizten lagunduko liekeelako eta kaudimena hobetuko liekeelako, baina krisia luzatuz gero, jarduera ekonomikoaren eta enpleguaren egiturazko beherakada ekarriko du, izan ere, familiak ezin badute bere dirua epe motzean inbertitu, tabernak, jatetxeak, zinemak... ixten hasiko dira.

https://theconversation.com/que-pasara-con-el-ahorro-de-las-familias-despues-del-coronavirus-134823

https://www.rtve.es/noticias/20201207/ahorrar-hoy-para-vivir-manana/2059282.shtml

EMAKUMEEN ETA GIZONEN ARTEAN SOLDATAREN DESBERDINTASUNAK

 

EMAKUMEEN ETA GIZONEN ARTEAN SOLDATAREN DESBERDINTASUNAK

        

            Gaur egun, XXI. mendean, gizonen eta emakumeen artean soldatan desberdintasun asko daude, eta ez da bakarik gizonak emakumeak baino gehiago kobratzen dutela, emakumeek ere profesio batzutan gizonezkoak baino gehiago ordaintzen dute, egia da ez dela kasu komunena.

              Kausa honen adibide argi bat kiroletan dauden desberdintasuna da; gizonari ematen zaion garrantzia eta emakumeari ematen zaiona. Emakumeen institutuak dioenez, emakummen eta gizoneon arteko soldataren desberdintasunaren batat bestekoa %16koa da. Toki batzutan, Italian, Maltan, Eslovenian, Polonian... %10ekoa da, baina Alemanian, Austrian, Estonian... %20koa. Naiz eta azkeneko hamarkada honetan portzentaia hauek jetsi Europako toki gehienetan badaude bik ehuneko hau ego egin dutela; Portugal eta Hungria.

          Nire ustez hau berdintzen hast da, naiz eta oraindik asko falta, ez soldataren berdintasunean bakarrik, gizartearen berdintasunean ere, hau da, munduko biztanleria guztiafen hartean ahalik eta berdintasuwn handiena lortzea, ahalik eta parekatuena egotea, baina horretarako asko itxoin beharko dugula iruditzen zait.

        

Komunismo eta Kapitalismoa

 

ZER DA KAPITALISMOA?

Kapitalaren garrantzian, ekoizpen baliabideen komunikabideen jabetza pribatuan oinarritutako sistema ekonomiko eta soziala.

ABANTAILAK:                                                   DESABANTAILAK:

-Adierazpen askatasuna                                 -Hezkuntza falta

-Bozkatzeko eskubidea                                   -Desberdintasun falta

-Jabetza pribatua                                              -Kontsumismoa

ZER DA KOMUNISMOA?

Komunismoa da emankomunean ekoizpen-baliabideen bereizgarri izandako antolaketa sozioekonomikoko, lanaren gaineko jabetza pribatuaren faltako 

ABANTAILAK:                                           DESABANTAILAK:

-Zerbitzu publikoak                                   -Negozioak emigratzeko beharra

-"Ekitatea"                                                 -Ez dago adierazpen askea

-Hezkuntza                                                -Ez da garapen eta gurtza askea.

Amancio Ortegaren Donazioak

AMANCIO ORTEGAREN DONAZIOAK

Amancio Ortega 1936. urtean Galizian jaiotako enpresa jabea da. Inditex taldearen ko-fundatzailea eta Zara enpresako jabea izanda mundu osoan diru gehien duen seigarren petsona da 7.7 bilioi dolarreko dirutzarekin. Enpresak 2.742 bilioi euro irabazi ditu azken urtean, eta esaten da Ortegak salario minimoa 900.000 aldiz kobratzen duela. Gainera, argi dago ez duela dirutza hau guztiok bezala irabazi, baizik eta bere herrialde garatuetako langileak esplotatuz (produzitzen duten irabazia baino gutxiago ordainduz eta irabaziak berak gelditzen) eta hirugarren munduko bere langileak (asko umeak) produzitzen dutenaren zati minimo bat ordaintzen. Hortaz gain, bere enpresak paradisu fiskaletan egiten du lan diru gutxiago ordaintzeko izendari, eta 2013. urtean 33 milioi euro ordaintzea ahaztu omen zitzaion inpostetan. Bere irudia garbitzeko, Ortegak bere dirutzaren zati txiki bat donatu egiten du ikasle beketan esaterako. Bere “donazio” kontrobertsialena Espainiar medikuntza arloari emandako 600 milioi euroak dira. Diru hau komunitate ezberdinetan banatu zen eta medikuntzarako makina berriak erosteko erabili ziren. Gaia berriz atera zen argira Podemoseko diputatu ezberdinek donazioaren kontra egin zuten, honen kontrako argumentu ezberdinak argitaratuz dokumentu batean.

Hasteko, eta asko erresumituta, esaten dutena da Espainiar estatuko medikuntza arloa ez zuela indibiduo batek finantziatu behar, impostuekin ordaindu behar zela, pertsona batek finantziatzerakoan bere interesen arabera mugitu zezakeelako dirua. Gainera bere dirua lortzeko eraren legitimitate faltari buruz hitz egiten zuten. Bere negozioaren hasieran Galiziako emakume txiroak explotatzen zituen, ordu exzesiboz lanarazten soldata oso txiki baten truke, hauen experientzia laboral falta aprobetxatuz. Horain antzeko zerbait egiten du, 12 urteeko umeekin Bangladeshen. Umeak urrengo egunean lanera itzuli ahal izateko diru adina bakarrik ordainduta eta edozein pertsonak lan egin ditzazken baino ordu gehiago eginda bizi dira. Gainera, lan kondizioak oso txarrak dira eta istripuak ohikoak. Ikus 2013 ko Rana Plazako desastrea.

Ni pertsonalike donazio hauen kontra nago arrazoi ezberdinengatik. Hasteko, iruditzen zait inork ez zuela Ortegak duen diru kantitatea izan beharko. Argi dago behar duena bainan diru gehiago duela eta Espainian bertan jendea pobrezian dagoenean bera baino lan askoz gehiago egiten ez zait justua iruditzen. Hortaz gain, benetako lana eginez horrelako dirutza lortzea posible izango balitz justoagoa irudituko litzaidake, bainan Ortegak ez du bizitzan lanik egin. 22 urte zituenetik denda edo empresetako jabea izan da, beste jendearen lanaz aprobetxatzen berak ezer ez egin gabe. Bukatzeko, lehen esan bezala, herritar guztientzako diru laguntzak ez ziren pertsona bakar batetik etorri behar, guztien zergetatik baizik. 

Bainan, hau izebergaren punta bakarrik da, eta horrelako kasu pila bat daude, nun pertsona gutxi batzuk bizitza oso batean gastatu dezaketen baino diru askoz gehiago duten, beste asko gosez hiltzen direnean. Honi irtenbide bat bilatzerakoan, jende askok uste du dirudunei zergak igo behar zaizkiela. Eta epe motzera hori konponbide bat izan ba daiteke ere, nere iritziz, pertsona hauen dirutzaren %99-a hartu eta behar dutenen hartean distribuitu beharko zan era ekitatibo batean. Beste soluzio bat diruaren kontzeptuaz desegitea da, eta herritarrok gizarteari ahal degun guztia kontribuituz behar dugun guztia kasotzea.

Black Friday: Ikeak altzariak erosi ditu

    

Ikeak altzariak saldu ordez, aurten erosten ditu

    Kontraesana dirudien arren; egia da, aurtengo Black Friday-a Ikeak kolorez aldatu du, enpresak dioenez, Green Friday-a ospatu dute 2020.urtean, aurreko urteko artikulu batean aipatu nuen ekonomia zirkularra bultzatzeko, Ikeak Green Friday-ean (Black Friday famatuaren parodia bat bezala) Espainia mailan 12 milioi inbertitu ditu Ikeako erosleei erabilitako bigarren eskuko altzariak erosten.

  

  Espainiako biztanleek Ikeari saldutako altzarien bataz-besteko prezioa 41,7€-koa izan da. Nahiz eta Green Friday hau aurten izan den ospatu den urte esanguratsuena, mugimendu hau 2016.urtetik dago martxan. 

    Normala da pentsatzea horrelako erabakiak enpresaren aurpegi publikoa garbitu edo aldatzeko dela, izan ere; horrelako altzariak egiteko erabiltzen den material gehiena egurra da, eta egurraren industria ingurumena gehiegi kutsatzen du. Baina arrazoiak alde batera utzita, GEK estrategia hau da honekin bukatzeko pauso garrantzitsu bat; herrialdean bertan bigarren eskuko altzariak erosterakoan, herrialdeen arteko bidalketak aurrezten dira; eta zer esan zuhaitzak dauden lurraldeen suntsiketaz. Eta hau guztia gutxi izango balitz bezala, altzariak merkeagoak aterako litzateke; beraz, oso seinale ona dela uste dut benetako interes zintzoak baldin badituzte noski, ekonomia zirkularra etorkizuneko ekonomia aukera onenetako bat dela uste dut.

    Azkenik, nola ez, beti egongo da hau kritikatzen duen jendea, eta kritika konstruktiboak oso lagungarriak direla uste dut; baina pertsona talde batzuk GEK-ei uko egiten diete Amancio Ortegaren kasuan bezala, baina zortez, ez dira horrelako mugimendu handiegiak sortzen.

Argindar kontsumoak %10 egin du behera urteko lehen hamar hilabeteetan

Araba, Bizkaia eta Gipuzkoan argindarraren kontsumoa %10 jaitsi da aurtengo urrian lehengo urtekoarekin alderatuta baina urte osoko  datuak lehengo urtekoekin konparatuz ere %10 eko aldea dago. Energiaren Euskal Erakundeak erakusten dituzten datuek argi azaltzen dute pandemiak zerikusia izan duela honekin.

Argindarraren kontsumoa ekonomia zer moduz dijoan ikusteko moduetako bat da eta honen beherakada nahiko argia da. Industria sektorean %17 gutxitu da kontsumoa eta urtarriletik urrira arteko datuak 2019 an baino %15 baxuagoak dira. 

Pandemiak eragina izan du kontsumo aldaketan etxe pribatuen kontsumoak gora egin baitu.

Gas naturala eta erregaiak 

Argindarrarena ez ezik beste energia iturri batzuek ere izan dute pandemiaren arrastoa. Gas naturalaren kontsumoak adibidez %28 egin du behera. 

Euskal Herrian 2019 urtean baino %15 kontratu gutxiago sinatuko dira.

 

Elikadura komertzioak, on line merkataritzak, logistikak eta garraioak eragingo diote enpleguari urtearen azken  honetan.

Ez da Eguberri arrunta izango, ez kalean ezta etxeetan ere, lan-merkatuan eragina izango du, eragin oso handia. Bigarren kutsatze-boladak eragindako ziurgabetasunak, ordutegi-murrizketak, edukiera-murrizketak eta perimetro-itxierek eragin negatiboa izango dute urte amaierako kanpainan. 'Black Friday 'ren datu positiboen ostean, azaroa eta urtarrila bitartean  sinatuko diren kontratuak 940.000 baino gehixeago izango dira, hau da, % 15 gutxiago 2019arekin alderatuta.

Urte berezi honetan, konfinamenduko, deseskaladako eta normaltasun berriko hilabeteek espainiarren kontsumo-ohiturak aldatzea eragin dute, eta, horrela, beste batzuk sortu dira, denboran iraungo dutenak edo egoera hori igarotzen denean behin betiko txertatuta egongo direnak. Erosketa-ohitura berri horien ondorioz, beste sektore batzuek gora egin dute kontratazioan, eskariaren igoera betetzeko.  Gehien bat: on line merkataritzari, teknologiari, elikadurari,  logistikari eta garraioari lotutako sektoreak izango dira, besteak beste.

Sektore horiek guztiek langileria eskatzen jarraituko dute datozen hilabeteetan, horiek baitira gehienbat, funtsezko industriak eta data horietan kontratazio gehien sortuko dituztenak.