Anarkokapitalismoa

ANARKOKAPITALISMOA

Anarkokapitalismoa edo merkatu libreko kapitalismoa, ideia politiko bat da non estatua erabat suntsitu nahi du (estatu gabeko sistema) beti ere norbereren jabetza pribatua errespetatuz. Anarkokapitalisten ustez, estatuak pertsonen askatasunen kontra dago: norberaren askatasuna mugatu egiten  duela defendatzen dute.

Gizarte anarkokapitalista batean estaturik egongo ez zenez, herritarrak ez zituzten zergak ordaindu beharko. Beraz, gaur egun publikoak diren zerbitzu guztiak pribatizatu egingo ziren: osasun zerbitzua, poliziak, auzitegiak etab enpresa pribatu desberdinetakoak izango ziren beraien artean lehian. Merkatua, askea izan behar dela uste dute, enpresen arteko harremanak borondatezkoak izan behar direlako: bi aldeek adostu beharko dute trukea gauzatzeko, elkarren onurarako (ekonomia norberaren interesengatik erregulatzen da estatua tartean sartu gabe). Estatua egongo ez zenez, honek ezingo zuen enpresa konkretu batzuei mesede egin eta beste batzuei kalte egin, eta beraz enpresa bat hazteko eta dirua lortzeko, erosleen beharrak asetu beharko dituzte hauek bere produktua erosteko (beraz, merkatuan ez zen ezer faltako).

Nahiz eta zerbitzu guztiak pribatuak izango ziren, gizarte anarkokapitalista batean jabetza kolektiboak ere egon daitezke: errepideak, parkeak... Hau, hainbat pertsona desberdinen lanaren bidez egin daiteke. Estaturik egongo ez zenez, legeak edo erregulazioak ez ziren existituko. Armen gaiari buruz, anarkokapitalistek uste dute armak edukitzeko eskubidea eduki beharko genuela araurik gabe. Ala ere, arau bat egongo zen armen inguruan: jabeek erabakitzen dute beste batzuk armekin sartu daitezkeen edo ez beren lur edo jabetzan jabetza pribatua delako iruditzen zaien gauza garrantzitsuena errespetatzeko.
          

Historian zehar, sistema politiko honekin ondo funtzionatu duten gizarteak egon dira: XXI.mendeko Irlanda, erdi aroko Islandia, mendebalde basati ospetsua etab. Sistema honek hainbat kritika teoriko izan ditu, jendeak jabetza pribatua defendatzeko estatu bat edukitzea beharrezkoa dela esaten dutelako. Baina ala ere, anarkokapitalistak seguru daude kapitalismoa dela soluzio bakarra, eta estatuak hau geldiarazten duena dela.

Nik uste dut, gobernuen boterea ahulagoa izan behar dela, gizartearen hainbat gauzetan asko sar ez dadin (ekonomian, cannabisaren erabileran, prostituzioan...). Ala ere, herrialde batek estatua edukitzea beharrezkoa iruditzen zait moraltasun minimo bat betearazteko (osasun publikoa adibidez). Gobernua ez edukitzeak kaosa eta gatazkak ekarri dezakeela uste dut.

https://bilinkis.com/2012/07/que-es-el-anarcocapitalismo/ 
https://es.wikipedia.org/wiki/Anarcocapitalismo#Ejemplos_hist%C3%B3ricos 

Pisu turistikoetan iruzurra antzemateko postontziak 111 salaketa jaso ditu

 

Pisu turistikoetan iruzurra antzemateko postontziak 111 salaketa jaso ditu

 

Azken hilabeteetan, turismoaren masifikazioa eta ordenantza ez betetzeak ekarritako polemika guztien ondoren, egoerari neurria hartzeko, Eusko Jaurlaritzak postontzi bat martxan jarri du, herritarrek salatu ahal ditzaten pisu turistikoen inguruan dauden iruzurrak. 

Postontzi hau jarri eta  lehenengo hilabetean, Eusko Jaurlaritzak 111 pisu turistikoen salaketak jaso ditu dagoeneko: Bizkaian (83), Gipuzkoan (27) eta bakar bat Gasteizen. Bestalde, Turismo Sailak Euskadin 3.060 etxebizitza turistiko daudela jakinarazi du eta horien erdia Donostian dagoelarik.

Postontziak, etxebizitza eta logela turistikoetan irregulartasunak modu anonimoan salatzeko aukera ematen du, salaketa gehienek, turismo enpresen erregistroan izenik ez ematearekin zerikusia dute, eta baita ere etxebizitzetan pertsona gehiegiri ostatu emateagatik edota eraikinaren kanpoaldean edo etxearen ate alboan bereizgarririk ez jartzeagatik. Era berean, Turismo Sailarekin zerikusia ez duten zenbait salaketa ere jaso dira: zaratak sortutako eragozpenak eta elkarbizitza arazoak izan dira gehiengoa. Sailak gogoratu du mota horretako kexak udalari jakinarazi behar direla eta ez dutela turismoarekin zerikusirik. 

Gaur egun, udalek zailtzasun handiak aurkitzen dituzte erregistratu gabe dauden etxeak topatzeko, ez baita erraza haiek antzematea eta gainera, badira ere logela bezala izena eman dutenak, baina etxebizitza bezala iragarri edo alokatzen direnak.

Nire ustez, ezin dugu ukatu turismoaren gorakadak alde batetik onurak ekarri dituela (lanpostu gehiago,...), baina baita ere arazoak sortu direla biztanleen artean, adibidez, elkarbizitza arazoak. Esate baterako, Donostian, etxe asko daude pisu turistiko bezala erregistratuak baina baita ere asko dira erregistratu gabe daudenak eta bizilagunen artean arazoak sortzen dituztenak. Etxe horiek salatzea ondo iruditzen zait, besteak bezala legea bete behar dutelako, zergak ordaindu etabar. Baina, ez dakit hori konpontzeko postontzien ideia ona izan daitekeen.

INFORMAZIOA:

 https://www.eitb.eus/eu/albisteak/ekonomia/osoa/6822624/pisu-turistikoetan-iruzurra-antzemateko-postontzia-111-salaketa-2019ko-azaroa/  

https://www.argia.eus/albistea/pisu-turistikoen-negozioa-hiri-osora-zabaldu-nahi-du-donostiako-udalak 

Sakelekoa haurrei noiz?

SAKELEKOA HAURREI NOIZ?

Guraso askok eztabaidak eta kezkak izaten dituzte gai honen inguruan, izan ere, ez dakigu noiz den komenigarria haur batentzak lehen sakeleko propioa edukitzea. Haurraren arabehera eta gurasoen arabehera izaten da erabaki hau, gurasoek opari bezala eman dezakete lehen mugikorra, haurraren kapritxoa delako, edo behar duelako. Baina ez dakite gai izango diren erabilera egokia emateko.

Geroz eta goizago oparitzen dizkiete gurasoek haurrei lehen mugikor propioak, nire ustez, mimatzeagarik egiten dute. Izan ere, haurrak ez dira konsziente ze ardura suposatzen duen mugikor bat edukitzeak, eta hori kontrolatzeko, gurasoak izan behar dira konsziente eta arduradunak, zer, noiz eta nolako erabilera egiten ari diren haien haurrak mugikorrekin. Guraso asko zuloan erortzen dira, umeak konbentzitu egiten du ama edo aita, nolabait manipulatzen, hau da, ume askok oso ondo dakite gezurra esaten edo engañatzen, eta horrela, nahi dutenean nahi dutena lortzen. Beste guraso askok uste dute, beraien esperientzia propioagatik, txikiak zirenean beraien gurasoek ez zietelako nahi zutena egiten uzten edo tratu txarrengatik, esaten dute, ez dutela haurtzaro berdina nahi beren seme alabentzzako, eta horregatik, mimatu egiten dituzte nahi dutena ematen.

Horrelako mimatzeko gogoarekin, guraso asko daude, eta geroz eta mugikor gehiago erosten direla esango nuke, izan ere, haurrak geroz eta garaizago mugikorrak edukitzeak esan nahi du, mugikor gehio ekoitziko direla, eta horiek puskatzean, 2-3 urtetara, beste berri bat erosiko diotela esan nahi du. Gaur egungo mugikorrak, denok dakigun bezala, manipulatuak daude 2-3 urte besterik ez irauteko, horrela empresa horren irabaziak areagotu egingo dira, mugikorrak hautsiko direlako eta beste berri bat erosiko duelako bezeroak. Ziklo bat da, estrategia bat. Estrategia horren eraginez eta sakelekoa haurrei geroz eta garaizago emateagak salerosketa areagotzea ekartzen du. Maizago erosiko dute familiek, eta gehiago ekoitziko dute enpresek.

Gainera, haurrak ez dira konsziente zein arrisku izan ditzakeen mugikor bat edukitzeak, oso pozik izango dira noski, haien nahi dutena izango dutelako, eta gurasoak ere pozik egongo dira haien haurrak hain zoriontsu ikusteagatik, baina benetan ez dute jakingo zertan ari diren. Haur kapritxoso horiek, ez badute lortzen nahi dutena, ekonomia eskasia izango dute.

Bestalde, beste guraso asko, konsziente dira zein arrisku eta ardura suposatzen duen, eta haien kabuz erabakiko dute noiz eman opari hau beren haurrei, eta seguruaski, burua erabilita, haien harurrak ardura maila bat duela ikustean oparituko die. Haur hauek, beraien lagunek mugikorra dutenean eta beraiek ez dutenean haien gurasoek ez ditelako uzten, ekonomia eskasia izugarria izango dute, baina ondo ikasiko dute. Gurasoek aukera kostua egin beharko dute noiz oparitu erabakitzeko.
Beraz, ekonomiako alderdi asko ikus ditzazkegu gai honi  buruz hitz egitean.

Albiste honetatik atera dut ideia, baina nire iritzia da idatzitakoa, ideia besterik ez dut hartu.
https://www.berria.eus/paperekoa/1887/038/001/2019-11-19/sakelakoa-haurrei-noiz.htm