2017(e)ko irailaren 29(a), ostirala

Munduko desoreka ekonomikoa

                       


Desoreka edo desberdintasun ekonomikoa, ondasunen eta errentaren banaketan nahiz baliabide ekonomikoetara iristean, gizarte bateko, pertsona, familia eta herrialdeen artean dauden desberdintasunak dira. Desberdintasun ekonomikoak aipatzen ditugunean, txiroen eta aberatsen arteko aldea edo desoreka esamoldea ere erabili dezakegu.


Munduko herrialde guztiak beraien artean alderatzen edo konparatzen baditugu, galdera bat sortzen zaigu, nola dago banatuta aberastasun ekonomikoa? Biztanleriaren gehiengoak ez dauka hezkuntzarako, osasunerako eta sendagaietarako dirurik, hau da, beharrezkoak diren ondasun eta zerbitzuetarako ere ez dute dirurik. Milioika pertsona bizi gara munduan, hain zuzen ere, gaur egun, 7.400.000.000 biztanle daude munduan eta desberdintasun ekonomikoaren ikerketa eta neurketa batean, 300 aberatsek 3000 milioi behartsuen diru kantitate berdina daukatela adierazi da, hau da, 300 pertsona aberatsek, India, Brasil eta txina bezain beste diru dute. Hau, munduko banaketa geografikoan beti gertatu da, hau da, beti egon dira herrialde aberatsagoak eta herrialde txiroagoak. Munduko Iparraldeko herrialde gehienak aberatsak dira eta Hegoaldeko herrialde gehienak berriz, txiroak. Historian zehar hau aldatzen joan da aberatsen alde, hau da, lehen desoreka eta desberdintasun gutxiago zeuden txiroen eta aberatsen artean, hain zuzen ere, aberatsen dirua soilik hirukoitza zen. Baina, kolonizazioaren ostean, 60ko hamarkadan, aberatsen dirua 35 aldiz biderkatu zen eta gaur egun, 80 aldiz biderkatzea iritsi da. Ikusi dezakegun bezala, balantza desorekatu honen pixua geroz eta handiagoa da eta egoera geroz eta kritikoa da herrialde txiroentzat.


Gutxi batzuek asko edukitzeko beste askok ez dute ezer edo soilik gauza gutxi dituzte, honengatik, esan dezakegu, txiroak aberatsen sostengu bilakatu direla, hau da, behartsuenek ordaintzen dituztela aberatsen gehiegikeria guztiak.


Aipatzekoa da, gizon-emakumeen desberdintasun ekonomikoa, izan ere, gaur egun, gizon aberats gehiago daude emakume aberats baino, hau da, 10 pertsona aberatsetatik soilik 3 emakumeak dira eta beste 7ak berriz, gizonak.

Gai honen arira, munduko hainbat lekuetan, krisiak eragindako pobrezia eta desberdintasunak salatzeko manifestazioak egiten dituzte, gaur egungo sistema politiko-ekonomikoa jotzen dute errudun, aberats eta txiroen, zein emakumeen eta gizonen arteko desorekagatik.
Resultado de imagen de balantza

http://www.berria.eus/albisteak/118705/munduko_aberastasunaren_erdia_biztanleen_1en_esku_dago.htm

Balio Erantsiaren gaineko Zerga




                                                 Balio Erantsiaren gaineko Zerga


Hainbat eta diru gutxiago jaso zuen EBk BEZaren zergak ez ordaintzeagatik. 2015ean 151.00 milioi euro gutxiago jaso zituen, hau da, 2015eko aurreikuspena baino %12,77 gutxiago bildu zen  kasu honi iruzur fiskala deitzen diogu. Hainbat zerga  mota daude baina ohikoena  Balio Erantsiaren gaineko Zerga (BEZ) da. (BEZ) ondasunen erosketa eta zerbitzuak jasotzea zergapetzen dituen zeharkako zerga bat da. Oro har produktu edo zerbitzuaren prezioari eransten zaio, portzentaje gisa; hala, hasiera batean zerga jasotzen duena ondasunaren saltzailea edo zerbitzua egiten duena da, aldiro kontsumitzaileei bildutako zergaren zenbatekoa Zerga Administrazioari emango diona.Praktikan, azken kontsumitzailea bakarrik ordaintzen duen zerga da, enpresa eta profesionalek Zerga Administrazioari ordaindu beharrekoa jasotako BEZa ken beraiek erositako ondasunengatik eta jasotako zerbitzuengatik ordaindutako BEZa baita soilik, ordaindutako BEZa berreskuratuz horrela.
                                                                                      

Kasu honetan nabarmen ikusten da, nahikoa jendek ez duela zerga mota hau errespetatzen,orduan, iruzur bat ari dira egiten.Aukera kostu garrantzitsu bat ikusi dezakegu, 151.00 milioi horiek zerbait garrantzitsuan gastatu ahalko zirela  adibidez hezkuntzan edo baita ere ejertzitoan. Kostu horiek admisnistraziora joango lirateke eta administrazioak hautatuko luke zer egin diru horrekin. eta Nire ustez, arreta gehiago jarri beharko zen kasu hauetan bestela jendeak hainbat eta hainbat iruzur gehiago egingo ditu eta. Beraz, ogasunek ez dute izan beharko luketeen dirua lortzen iruzur honengatik.


Balio Erantsiaren gaineko Zerga (BEZ) bilaketarekin bat datozen irudiak





VENEZUELAKO ELIKAGAI KRISIA

Gaur egun, munduan gatazka ugari ari dira gertatzen eta horietako bat Venezuelako krisia da.
2013. urtetik daramate venezolatarrak gatazka honen ondorioak  jasaten eta egoera ez doa hobera.
Ondorio horietako bat elikagai krisia da eta nik, gaurkoan, gai horretan sakonduko dut.

Lehenik eta behin argitu nahiko nuke zer den aztertuko dudan krisi mota. Elikagai krisia zera da: pertsona multzo batek bere herrialdean ezin dituenean bere elikatzeko beharrak hasetu, beharrezkoak diren elikagaien falta dela eta.
Arazo honek Venezuelako gizarteari eragin dio azken urteotan, eta egoera hontaz konturatzeko hango supermerkatu bateko egoera aztertu beharra dago. Herrialde hortako supermerkatu batean ez dituzu beharrezkoak edo beste herrialdeetako supermerkatuetan aurkitzeko errazak diren elikagai asko aurkituko, hala nola; esnea, hirina, gurina, maionesa, haragia, ogia, arroza eta olioa. Garbitasun perstonalerako produktuak ere ez ditugu aurkituko, komuneko papera adibidez. Hau guztiaz gain, beste herrialdeetan aurkitzeko errazak diren hainbat sendagai ez ditugu eskuagarri izango Venezuelan, minibiziaren aurkako tratamenduak esaterako.
Venezuelako supermerkatuetako egoeraz jabetu ondoren, esan dezakegu, herrialde hartako biztanleek ez dutela erraza, asteko erosketa poltsa betetzea. Datuek dioten bezala, 22 pertsonen soldata beharko genuke familia baten hilabeteko oinarrizko elikagai karro bat betetzeko, izan ere, herrialdeko gutxieneko soladata, gutxi gora behera, 25€-koa da. Gobernuak erabaki du biztanle bakoitzari derrigorrezko bono bat ematea, 40€-ko balioa duena eta oinarizko elikagaiak erosteko erabili behar dena.

Laburbilduz, esan genezake, Venezuela pasatzen ari den krisiak bizimodua zailtzen diela bertan bizi diren pertsonei eta gobernuak berehala arazo honi konponbide bat jarri behar diola, bestela egoera okerrera joango delako.



Erabilitako iturriak:

https://www.publimetro.cl/cl/noticias/2017/08/16/crisis-alimentaria-venezuela-se-requieren-22-sueldos-promedios-pagar-canasta-basica.html

https://es.wikipedia.org/wiki/Crisis_en_Venezuela_de_2013-actualidad#cite_note-ACN-42

BEHERAPENAK

Denak joan gara noizbait beherapenetara. Urtean bitan gertatzen diren deskontuak dira eta fama handia izaten dute. Haien helburu nagusia, pasatako tenporadan saldu ez diren prendak saltzea da eta horretarako prezioak jaitsi egiten dituzte. Jendea erakarri nahi dute eta eskaintzak ipintzen dituzte erakusleihoetan. Beherapenetan, saltzen diren produktuek aurreko hilabeteetan salgai egon diren berdinak izan behar dira horregatik beti azaltzen da aurreko prezioa eta deskontua duen prezioa. Gaur egun, beherapenak online daude, hau da dendaraino joan gabe erosi dezakezu. Geroz eta gehiago dira internetetik erosten dutenak eta gehienbat beherapen garaian.

Nola da posible produktu batek lehen baino %50 gutxiago balio izatea? 24 orduko gauza da, egun batetik bestera prezioa aldatu egiten da. Beherapenek, ekonomiarentzat efektu positiboa dute; prezioak jaistearekin gehiago erosi dezakezu eta enpresek salmentak handitzen dituzte. Egia da, enpresa handiek, txikiek baino gehiago irabaziko dutela, produktu gehiago saltzen dituztelako eta normalean enpresa handi horiek ezagunagoak direlako.

Esan daiteke beherapenek errentagarriak direla bai bezeroarentzat eta bai saltzen duenarentzat. Hori aldatzen ez den bitartean joateko aukera izango dugu.



Resultado de imagen de 2x1




"Harvey" urakanaren kostua

Duela hilabete bat gertatu zen “Harvey” urakanak Texas-en eta Estatu Batu osoan utzi dituen kostuak izugarriak izan dira, bereziki ekonomikoak, hona hemen urakan honek sortu zuen arriskua Texas-en ikuspuntu ekonomiko batetik.

ebr3.png
Hemen ikus dezakegunez, Harvey urakanak 51-75 bilioi dolarren arteko kostua eduki du, bereziki onibar pertsonaletan, esaterako etxeak, kotxeak eta abar hausten guztiz, 30-40 bilioi dolarren artean, mundu osoko herrialde handienetako batentzat jendeak uste luke ez dela gehiegizko kostua, baino hona hemen 30 bilioi dolarrekin egin daitezken hainbat gauza (estatistika ofizialak): 60.000 irakasle kontratatu ahalko lirake, hamar urtez, hezkuntza laguntzeko eta aurrera eramateko, beste adibide bat; 3,4 milioi pertsonari zer jateko eskaini ahalko zen egunero, urte batez, ez dago gaizki, baino diru hori guztia urakan batean joaten bazaizu izugarrizko galera da.

Ildo beretik, Nasako espazioko behatokian lan egiten duten zientzialariek diote hondamendi naturalek gero eta gehiagoko kostua dutela gaur egun eta etorkizunera begira, jendeak eraikin gero eta garestiagoak egiten dituelako, hondamendi natural asko gertatzen diren tokietan, konturatu gabe.

Diru kantitate horiek orain estimatzen diren kostuak dira, nahiz kostu horiek seguruenik gehiagora joango dira, arrazoi logikoengatik, esaterako Texasen dagoen petroleoa fintzeko enpresa Estatu Batuetako handiena da, eta langileak ezin direlako sartu lan egitea enpresan, ezin da findu olioa, geroztik prezioak seguruenik garestituko dira, eta beste arrazoi asko horrelakoak.

Laburbilduz, hondamendi naturalei ezin zaie eman pausa botoia eta ez dadin berriro gertatu, arrisku bat da eta horren aurkako prebentzioak gorago doan einean, gehiago kontrolatu ahalko dira galera ekonomiko horiek, baina zeinek jakin noiz datorren hurrengoa...

Asia Ekonomia munduan sartzen!



Nik mundu-ekonomikoan, Asiako inperioak eduki duen garrantziari buruz hitz egingo dizuet.

Hasiera batean Europak eta Estatu Batuak maneiatzen zuten ekonomia mundu osoan zehar. Gutxika Asia geroz eta garrantzi gehiago hartu zuen mundu-ekonomikoan. Hasiera batean asiarrei ez zitzaien kontuan hartu, beraz Europa eta Estatu Batuaren aldetik ez zuten aldaketarik egin, ez iturrietan ez bitartekoetan. Pixkanaka honek atzeraldi ekonomikora eraman zigun, izan ere, denbora gutxian merkatua, Asiako kostu baxuko produktuen ondorioz inbadituak geratu ziren. Sektore batzuetan, honek krisi sakona eragin zuen eta fabrika edo multinazional  batzuk ixtera iritsi ziren, eta beste toki batean, hots, Asian ireki zituzten ,
izan ere, kostu laboral apalagoak eta produktibitate handiago edukiko zutelako (deslokalizazioa).






Zergatik Asia bat-batean mundu ekonomikoan sartu egin zen?


Mao txinako alderdi komunistako presidentea hil egin zenean, merkatua geroz eta gehiago irekitzen hasi zen, eta horrek eragin zuen gutxika Asia mundu-ekonomikora iristea.


Mugimendu honen arrazoia zein izan zen?


Hedapenaren unean ekoizpena,iturriak eta produkzioa oso balio gutxi zuten Asian. Pixkanaka prezioak Europa-rekin berdintzen joan dira, hala ere oraindik prezioak ez dira berdinak. Galdera honen erantzuna nahiko erraza da, Asiako biztanleria lehen zuen bizi moduaz ahaztu egiten hasi da, eta mendebaldeko bizimodura moldatuz , hau da, lehen ez zuten ia dirurik jasotzen edo ez zituzten oporraldirik etb…


Horrek urte hauetan kostu laboralak handiagotzea eragin du. Soldatak, iturriak…. garestiagoak izaten hasi direlako. Beraz Asiako merkatua Europako eta Estatu Batuetako merkatuaren antza gehiago hartzen hari da, nahiz eta India salbuespena izan.


Pixkanaka Europak eta Estatu batuak egindako esfortzu handiaren ondoren, merkatura berriro bueltatzen hari da. Adibidez;  Fagor kooperatiba, Asiara joan egin zen, eta berriro bueltan dago, Europan.

TABAKISMOA


Frantziako Gobernuak tabakoaren zergak igo egingo zituela adierazi zuen 2016ean. Igoera horren atzean "tabakismoa"-ren prebentzioa zegoen.

Zergen igoera horrek tabakoaren prezioa 20 zentimotan garestitu zuen. Baina zein zerikusi du tabakoaren prezioak tabakismoarekin?  

Tabakismoaren prebentziorako izango balitz, tabakoan bakarrik igoko zituzten prezioak eta ez zergatan. Halere, jakin beharko lukete, prezioa ez dela inoiz arazoa izan. 20 zentimotan garestitzeak ez du erretzen duen jendeari tabakoa uztea eginaraziko. 

Prezioen igoerak askotan kontrabandoa edo antzekoak ekartzen ditu, badakigu Frantziako jende asko etortzen dela Espainiara hainbat erosketa egitera. Eta tabakoarekin berdina gertatzen da, horregatik, mugatik gertuen kokatutako "estankoa", Irunen, gehien fakturatzen duenetakoa da.

Ekonomiaren eragina familian

    Familiak ekonomiako agente nagusia garatzen du erosketan eta ondare-salmentan bere osotasunean eta zerbitzuetan, zeinek ongizatea eta asetzea bilatzen dituzten, parte hartzen dutenez gero. Giza kapital hau garrantzitsua da eta, sorreran, zabaltzean eta ezagueraren erabilera.

   Familia guztiak behar ditu aurreikuspenaren elementuek, baita ere antolaketa norabideak, koordinatzea garatzen duten administrazioa eta kontrola izateko bat hiltzeko ekonomian.  Familia edozein banakoren lehen administrazio eskola dela erakusteaz gain.

   Nahiz eta guk familia ekonomiako eramailearentzako handiena dela ikusi ez guztiek gozatzen dute beharretarako eranginkor eta nahiko bateko eta askoz gutxiago bizimodu hobea, baizik eta bakarrik eguneko bizirik irautea izatea.


  Esan daiteke gizaki eta ekonomiaren oinarria familia bezala gehiago da eta bere papera eguneko garapen mantentzea da eta bere erronka berak gainditzea, halako bezala jokatzen dugunean, indibiduala hobe dezakegu eta taldean familiak, ezagutze handiagoa izan dezala eta ekonomia beraz gozatu ahal erangingo dueƱa.




Resultado de imagen de ekonomia y las familias

2017(e)ko irailaren 27(a), asteazkena

ALDI BATERAKO ENPLEGUA

ALDI BATERAKO ENPLEGUA



Gaurko klasean azpikontratazioari buruz hitz egin dugu. Hariari jarraituz, aldi baterako enpleguari buruz hitz egingo dizuet. Izan ere,  enpresak egin dezaken zerbait egiteko beste enpresa bat kontratatzen du, dirua aurreztuz, baina beste moduko enpresa bat da eta garraioa, garbiketak edo bestelako zerbitzuak egiteko kontratatu ordez, jendea edota langileak kontratatzen ditu.

Zertan datza aldi baterako enplegua?

Aldi baterako enpleguan, jendea kontratatzen duzu langile bezala denbora mugatu batez. Langile hauek, zure enpresak kontratatutako enpresaren kargu egongo da, hau da, langile hori ez da zure enpresako langile bat. Beste era batera esanda, langile horri zerbait gertatu ez gero, zuk kontratatutako enpresa egin behar izango da bere kargu.

Zertan onuratzen du enpresa?

Honelako enpresa bat kontratatu ez gero. Langilearen seguritate soziala bere enpresak ordaindu beharko du. Bestalde, Gaixo jarri ez gero, ez zara langilerik gabe geldituko kontratatu duzun enpresak beste langile bat ezarri beharko dizu. Beste onura bat, denbora laburrez kontratatu ditzakezula da; hau da, denbora mugatuaz lan egingo dute eta ez duzu finikitorik ordaindu beharko. Bukatzeko, langile bati ordaintzea baino merkeagoa ateratzen ditu eta ez ditu enpresaren langileen eskubide berdinak izango, gutxiago. Horren ondorioz, enpresarentzat merkeagoa ateratzen da.

Resultado de imagen de empresa de trabajo temporal

Argazkian Espainiako enpresa nagusienak ikus ditzakegu.