EUROPAKO BANKU ZENTRALAK ETA EUROGUNEA

Gaurko ekonomiako klasean europar batasuneko herrialdeetako banku zentralez eta Euroguneaz hitz egin dugu.

Europako Banku Zentralak euroaren barneko herrialdeen interes-tasak finkatzen dituen europar erakundea da. Europako Banku Zentralaren funtzio nagusia Ekonomia eta Diru Batasuneko diru politika ezartzea da eta ez hori bakarrik, dibisa eragiketak ere egiten ditu.

Eurogunea berriz, euroa erabiltzeko onartu duten Europar Batasuneko herrialde kideen gunea da. Euroguneak monetaren inguruko batasuna eratu dute eta Eurosistema egin dute moneta-agintari gune honetan.

Gaur egun Europako banku zentralak Europan hogeita zortzi banku zentralez osatua dago eta Eurogunean hemeretzi herrialdez osatzen dago.

Europar batasuneko herrialdeko banku zentral guztiak Banku Zentralen Europar sistemaren barne daude, baina, ez dira denak Eurogunekoak. Euroguneko hemeretzi herrialdeak euro sistemaren mende daude. 

Haurren esplotazio komertziala

Gai honi buruz nire iritzia eman baino lehen argi utzi nahi dut zertan datzan haurren sexu esplotazio komertziala. Pertsona heldu batek 18 urte baino gutxiago dituen neska-mutil bat lanean jartzea, normalean haurra objektu sexual eta objektu komertzial bezala erabiltzen da, beste aldetik, aipatu beharrekoa da indarkeria erabiltzen dela haurrarengan bere lana egiteko modu esklabista eta garaikide batean.

Nire ustez lotsagabekeria hutsa da umeen giza eskubideak modu honetan ez errespetatzea eta negozio eta komertziorako erabat lehertzea. Arrazoirik nabarmenenak puntu honetara iristeko, pobrezia, langabezia eta desparekotasuna dira.

Jendea ez da honetaz jabetzen zerbait erosterako garaian baina gaur egun gure artean dauden hainbat produkturen marka oso ezagunek hemezortzi urtetik beherakoak erabiltzen dituzte modu esklabista batean materiala lortzeko edota haiek sortu nahi duten hori egiteko, kasu gehienetan soldata urri baten truke gehiegikeria oso batekin.

Marka ezagun batzuk haurren sexu esplotazio komertziala aurrera eramaten dutenak:

Adidas, Nike, Levi´s, Samsung, Siemens, Nestle, Mc Donald´s ...

INDITEX-EN INPERIOA

Empresa honek mundu erdiaren arropa ekoizten du eta milioiak irabazten ditu egunero. Denok dakigunez jabea Amancio Ortega izena duen Espainiar gizona da, bere enpresak denda multzu handi bat kontrolatzen du mundu osoan zehar eta oso ospetsuak dira gainera. Haien artean Zara, Bershka, Stradivarius, Pull and Bear, Mango etab dira. Honek globalizazioa sortzen du, jendeak arropa enpresa bakar bateri erosten dio eta denek arropa berdina erabiltzen dugu, kasu honetan modak ere eragina du. Ondorioz arropa denda txikiek kalteak jasan behar dituzte, enpresa handi honen prezioak komertzio txikietakoak baino baxuagoak direlako, geroz eta arropa denda txiki gutxiago ikus ditzazkegu, gehienak frankizia moduan daude jarrita. 

Arropa produzitzerako orduan erabiltzen dituzten tinteek ingurumenarekiko kalteak dakartzala frogatuta dago, normalean herrialde txiroetan produzitzen dute arropa, herrialde aberatsetan saltzeko. Irabaziak handiak izateko langileei soldata txikiak ordaintzen dizkiete kindizio gogorretan lan egitearen truke: gaixotasunak arrapatu, ordu askoz lan egin...

Honelako enpresek ekonomian eragin handia dute zentzu askoretan, diru asko mugitzen dituzten enpresak direlako. Bertan lan egiten dituzten langile maila asko daude, arropa egiten dituztenetatik, kargu handiagoak dituztenak harte, hauen kontratua ezberdina izango da eta baita lan kondizioak ere.

EUSKADIN GEROZ ETA KANPOTAR GEHIAGO OSASUN ZERBITZUA JASOTZEN

Goiko izenburuan ikusten den bezala, Euskadin, ia 2.500 kanportar gehiego dira osasungintzako kide, hau da, osakidetzako zerbitzu publikoak jasotzen dituztenak.

Aurreko urteko datuetatik %4,84-a igo da osakidetzan izena eman dutenak eta aurten guztira, 52.802 kide dira. Alaban, %7,73-a, Gipuzkoan %6,37a- eta Bizkaian %2,75-a igo da aurreko urteko datuak kontuan hartuta.

Datu hauek kontuan izanda, konklusioa bat atera daiteke: estatuak garrantzi handia ematen diola osasunari eta dirua birbanatzeko momentuan, osasungintzari diru gehiago eskaintzen dio beste sektore batuzei eman ordez. Kanpotarrei zerbitzua eskaintzerako momentuan, diru gehiago behar dela argi dago, eta ondorioz, tasak igo egiten dira, osasungintzak zerbitzu on bat eskaini ahal izan dezan.

Diru asko osasungintzari eskaintzen zaionez, beste sektore batzuk “pobre” geratzen dira, hau da, ez zaie hainbeste diru ematen eta ondorioz ez dira publikoak, zerbitzu horiek pertsona edo talde batek hartzen du, enpresa bihurtzen du eta pribatua izaten da eta horren ondorioz zerbitzu hori erabili nahi baldin badezu, behartuta zaude ordaintzera. Osasungintzan ordea ez, estatuak eskaintzen duen zerbitzua denez, ez da beharrekoa ordaintzea.

http://ccaa.elpais.com/ccaa/2017/04/20/paisvasco/1492701058_703292.html

ULTRAESKUINAREN NAGUSITASUNA GAUR EGUN

Zer ari da gertatzen Europan? Azkenaldian Europear herrialde askotan eskuina nagusitzen ari da sutsuki. Horien adibide dira horrelako alderdi ultraeskuindarrak: Frente Nazionala frantzian (Marine lepen buru), Alemaniar alderdi demokraiko nacionalista Alemanian, Amanecer dorado Grezian, Finladesen alderdia Finlandian, Danimarkako alderdi popularra Danimarkan, Askatasunarengatiko alderdia Holandan, Hungaria hobe batengatiko mugimendua Hungarian, Askatasunaren alderia Austrian, Ipar liga Italian, Independentziaren alderdia Erresuma batuan… eta horrelako beste hainbat nagusitu dira Europan. Eskuin muturra hontan datza: Ultraeskuina edo eskuin muturra politikan eskuineko ideologiaren ideiak muturrera eramaten dituen korronte politikoa da. Moralari dagokionez oso kontserbakorra da, eta herri baten izaera tradizionalaren sustatze sutsua aldarrikatzen du. XX. mendearen amaieratik, gainera, munduko herrialde aberatsenetan immigrazioa areagotzean, herrialde horietako eskuin-muturreko talde politikoek beste herrialdeetatiko etorkinen aurka egin dute. Gainera, alderdi hauetako lider askok demokratikotzat dute haien burua, baino honelako astakeriak esatera ausartu dira: liderretako batek esbastika bat du tatuatua, beste batek musulman guztiak bota nahi ditu bere herrialdetik, beste batek baieztatu du ebola soluzio bikaina dela imigrazioaren arazoarekin amaitzeko… eta horrelakoak bota dituzte. Baina zergatik ari dira nagusitzen? Nagusitzen ari dira jendeak beldurra duelako, hain beste krisi izan dira eta hain beste gorabera jendeak ezkerreko alderdietan konfiantza galdu duela, ezkerra eskuina baino askoz kritikoagoa delako eta estabilitate faltak eta jendearen ez jakintasun eta ignoranzia  sakonak probokatu du egoera hau guztia. Siriako gerrak eta errefuxatuen kontuak ere garrantzia izan du horretan jendeak ez dituelako lagundu nahi, solidaritate falta izugarria dagoelako eta guztiak berekoi hutsak garelako.

Espania zentratzen bagara, ez da nagusitu ultraeskuina, baina badira mugimendu sozial txiki eta ez ain txiki batzuk horrelako ideia erradikalak ditutenak, esaterko Madriden Espaniarrak bakarrik laguntzeko erakunde moduko bat sortu da “Hogar Social Madrid” deitzen dena. Bertan, hainbat alberge dituzte okupatuta eta laguntza eskaitzen diete bakarrik egoera txarran dauden espaniarrei, baina inolaz ere kampotarrei. Haiek salatzen dute diru-laguntza gehiago ematen zaiela kampotarrei egoera txarrean daude espaniarrei baino eta horrelako kontuak. Faxistak ez direla baieztatzen dute, haien liderrak, Melissa Domingezek esbastika bat du tatuatua hankan.

Egoera hau guztien artean geldiarazi beharra dago honelako pertsonek ezin dutelako inolaz ere agitea hartu horrelako astakeriak esanda.

Zergaik ez da marihuana legalizatzen?

Gaur egungo gure gizartean oso ohikoa da gai hau, jende askok galdetzen du: Zergatik ez da legalizatzen marihuana? Askok haien iritzia defendatzeko argudiatzen

  dute droga bat dela eta estatuak ezin duela  hori legalizatu biztanleen onurarako eta baita ere askotan hori da politikariek ematen diguten argudiaketa. Baina benetan ala da edo bese zerbait dago hau guztiaren atzetik? Hiztegira jotzen badugu, hau da “droga” hitzaren inguruan ematen diguten definizioa: droga adikzioa sortzen duen sustantzia da. Marihuanak bakarrik sortzen al digu adikzioa? Ez, noski ezetz, gure inguruan badaude beste zenbait droga eta agian, mariuana baino kaltegarriagoak direnak baina legalak direnak, alkhola edo eta tabakoa adibidez. Adizkioa sortzen dute baina gaur egun Espaniar estatuan legalak dira biak. Ta zergatik hori ain txarrak badira? Zergatik ez da legala marihuana eta tabakoa bai?

Guzti honen atzean interes politiko eta ekonomikoak daude. Tabakoaren ekoizpen prozesua eta kontrola oso komplexua da eta ez da hain erraza persona batek tabakoa kultibatzea, beraz, estatuak primeran kontrola dezake hori eta nahi dituen zergak jarri ditzazke tabakoaren kontsumoaren gainean, eta antzeko gauza gertatzen da alkoholaerkin. Marihuana aldiz, ezin dute hainbeste kontrolatu, askoz askeagoa da eta edozein pertsonak kultiba dezake marihuana landare bat  edo gehiago eta gero saldu. Hori ez da ona estatuarentzat ez duelako etekinik ateratzen marihuanaren kontsumotik. Gainera, jedearen ignorantziak ez du bat ere laguntzen, jendeak sinisten duelako berehala esaten diotena. Frogatuta dago marihuana ez dela tabakoa bezain adiktiboa eta gainera profesional batzuek baieztatzen dute ez dela adiktiboa baina jende askok marihuana droga gogortzat bezala hartzen du ala ez denean. Blog honen bitatartez esan nahi dudana da jendearen ez jakintasuna eta ignorantzia izugarria dela eta gauzak gehiago pentsatu behar direla. Ezin dugu sinetsi esaten digueten guztia. Marihuana ez da legalizatzen, legalizatu ezkero, estatuak izugarri diru pila galduko zuelako, horrela dira gauzak.

MUGIKORREN ERABILERA

Gaur egun, mugikorren erabilera izugarria da, eta gehien bat gazteen artea.
Eguneroko gauzetarako erabili ohi dugu, sare sozialetako, eta bai lagunekin eta bai familiarekin komunikatzeko. Baina ez ote da erabilera hori gehiegizkoa? Azken finean, gehiegizko erabilera ematen diogu mogikorrei beste gauza produktiboei erabilera eman baino. Hori dela eta, mugikorrak saltzen dituzten enpresak geroz eta gehiago ari dira aberasten geure kontura. Ez gara konturatzen kalte besterik ez garela ari egiten geure buruari, eta kontrolatu egin beharko genukeela bere erabilera. Horrela izango balitz, mugikorren enpresak (iphonaren enpresa, samsungena, LGa, Motorola, Sonyrena...) porrot egingo lukete, eta azkenean izugarrizko krisialdia egongo zen. Hori gertatuz gero, azkenean, gure familiengan edo gurasoengan kalte handia ere izango luke, horrelako enpresen batean egingo balute lan. Baina kontrako kasua baldin bazen, gurasoak irabazten aterako ziren, beraien seme alabak gehiago kontzentratuko zirelako ikasketetan, eta mugikorrak dakarren gastu izugarri hori ez luketelako ordaindu behar.

Nire iritziz, regulatu egin beharko zen mugikorraren erabilera; hau da, ez genuela horren beste erabili beharko, baina bai noizean behin, hori bai, kasu eszepzionaletan. Horrela kalte handirik ez zen egongo zure sozietatean.

BEZAREN JAITSIERA

Gobernuak kultura arloko beza jaistea erabaki du, baina beste behin ere zinema jaitsieratik kanpora gelditzen da. Kontzertuetan, antzerkian, zezenetan edo kaleko ikuskizunetan beza % 21etik %10era jaitsiko da, baina zinemara joaten bagara prezio altu horiek ordaintzen jarraituko beharko dugu.

Kalean ere polemika piztu da, jende askok uste du zinemara joaten diren pertsonak gehiago direla adibidez zezen-ikuskizunak ikustera joaten direnak baino eta ez dela zentzuzkoa zinema jaitsiera honetatik kapora joatea. Antzerkia krisiak gogor astindu duen beste sektore bat da, geroz eta jende gutxiago joaten da eta antzoki asko eta asko itxi egin dira urte hauetan zehar. Kultura orokorrean oso kaltetuta atera da orain dela urte batzuk gobernuak beza igo zuenetik, gaur egun antzerki bat ikustea edo zinemara joatea ez da eskuragarria familia askorentzat, luxu bat baizik. Badirudi orain aukera dutela zifra txar horiei buelta emateko, ia bost urte luze igaro baitituzte beza altu horrekin, Europako altuenetakoa kultural mailan. Bestalde, gobernuak esan du oraingoz ez duela zinemako beza jaitsiko, defizitak bere bidea hartzen duen arte. Beraz, zinemak luxua izaten jarraituko du askoretzat.

MONARKIA ZERTARAKO?

Asko dira erregeei buruz entzun ditudan iritziak orain arte. Gure gizartearekiko duten funtzioaren inguruan ikuspuntu ezberdinak daude. Batzuk, tradizioa dela eta "beharrezkoak" direla defendatzen dute. Beste batzuek, ordea, beraien baliagarritasuna zalantzan jartzen dute eta kontra daude. Ekonomikoki gaur egungo egoera oso txarra da. Egun, Espainia mailan 30.000 familiek (haurrekin) gosea jasaten dute oraintxe bertan. Ez dute dirurik janaria erosteko; eta ezta ere tratamentu-mediko berezi bat behar badute, medikamentuak behar badituzte...ezertarako. Horregatik, jendeari errege-erreginak eta beraien alabek kobratzen dutena ko    ru desorbitatua iruditzen zaio. Adibidez, Leonor printzesak 102.464€ kobratzen ditu. Ez da existitzen orekarik diru kontuetan. Jendearen egoerak oso ezberdinak dira; hau da, aberatsen eta txiroen arteko diferentzia oso handia da. Ez dut esan nahi gizarte edo sistema komunista batean bizi nahi nukeenik, baina ekitate gehiago egotea onuragarria izango zen. Batez ere, lotsagarria dela azpimarratu behar da, errege-erreginak egiten duten funtzio gutxiagatik diru hori kobratzea, bitartean familiak eta familiak hilabete bukaerara iristeko hainbeste arazo dituztenean.